چرا هوای تهران اینقدر شرجی شده است؟

به گزارش تازه‌نیوز وبه نقل از دیده‌بان، وضعیت آب و هوای پایتخت ایران این روزها حال خوشی ندارد. افزایش دمای کم سابقه در کنار آلودگی هوا باعث شده است در این روزهای قرمز کرونایی تهران، مردم وضعیت درستی نداشته باشند و در کنار این موضوع به دنبال پاسخ به این پرسش هستند که چرا هوای تهران مانند شمال اینقدر شرجی شده است؟

دریاچه مصنوعی چیتگر در شمال پارک جنگلی چیتگر قرار گرفته است، جنوب دریاچه به آزادراه تهران ـ کرج، شمال آن به بزرگراه همت و شرق آن به بزرگراه آزادگان می رسد. ایده احداث دریاچه مصنوعی برای تهران به بیش از ۴۰ سال پیش برمی گردد.

این ایده اولین بار به صورت قانون شهری در طرح جامع سال ۱۳۴۹شهر تهران آورده شد، اما به دلایل مختلف فنی هیچ گاه به مرحله اجرا نرسید تا این که دوباره از سال ۸۲ تا ۸۹ و پس از انجام مطالعات مجدد و رفع ابهامات این طرح در ماه های ابتدایی سال ۹۰ کلنگ احداث دریاچه با مساحتی حدود ۱۳۵ هکتار در شمال غرب تهران در محدوده منطقه ۲۲ و در شمال پارک جنگلی چیتگر به زمین زده شد. دریاچه چیتگر در فواصل ماه های بهمن ۹۱ تا فروردین ۹۲ از محل رودخانه کن و با موافقت سازمان منطقه آب تهران، آبگیری شد.

طرحی خبرساز که گفته می شد برای صاف کردن هوای پایتخت اجرا شده است اما در عمل هیچ اتفاقی در این حوزه رخ نداد چرا که ساخت برج های بلند مرتبه در اطراف این دریاچه مصونی عملاً باعث شد تا نقشه طراحان این پروژه که در آن روی جا به جایی هوا و نقش این دریاچه در بهبود شرایط آب و هوایی پایتخت حساب باز کردهخ بودند، نقش بر آب شود.

در این میان، برخی طراحان شهری حتی معتقدند به جز سازه های بلندمرتبه، برخی تغییر دادن اقلیم هم باعث آلودگی هوا شده است.

حسین محجوبی، طراح پارک های معروف تهران که پارک ساعی و ملت از یادگارهای جاودانه اوست، معتقد است طراحی پارک چیتگر در غرب تهران، یکی از اشتباهات شهرسازی است که باعث آلودگی هوای تهران شده است.

او در این باره معتقد است با احداث این بوستان، عرصه های حاشیه آن با ارزش شد و مردم تمایل زیادی برای سکونت در اطراف بوستان چیتگر پیدا کردند و این تمایل باعث افزایش بارگذاری در غرب تهران و ساخت و ساز در آن جا شده و در نتیجه، راه ورود هوا به تهران مسدود شد.

این طراح پیش کسوت در ادامه سخنانش می گوید: آلودگی هوا، آلودگی صوت و اینها نشان می دهد تهرانی ها زندگی را فراموش کرده اند.

در سالهای دوره تصدی محمدباقر قالیباف، دریاچه خلیج فارس در اراضی غرب تهران (منطقه ۲۲) ساخته شد تا قیمت ساختمانهای مشرف به چشم انداز دریاچه، چندبرابر شود.

رشد قارچ گونه برج های بلند در اطراف دریاچه که واحدهای آن با تبلیغات «ویوی دائمی دریاچه» پیش فروش می شد، نشان دهنده تمایل زیاد سرمایه گذاران برای داشتن مسکنی با چشم انداز گسترده، درست در نقطه ای از شهر است که گلوگاه تهویه هوا شمرده می شود.

این برج ها باعث شدند تا گردش هوای سطحی در غرب تهران با مشکل مواجه شوند. رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران معتقد است ساخت و ساز و بارگزاری ساختمان در مجرای هوای غربی تهران، یکی از دلایل آلودگی هوای پایتخت است.

مهدی چمران رئیس وقت شورای شهر تهران در توجیه لزوم یک دریاچه مصنوعی در تهران به رسانه ها گفته بود: دریاچه چیتگردر تعدیل رطوبت هوای تهران موثر است. همچنین برخی از کارشناسان اعلام کردند اگر دریاچه دیگری در منطقه سرخه حصار احداث شود می توان تبادلات طبیعی جریان ها ایجاد کرد که در رفع آلودگی هوای تهران بسیار موثر است البته این طرح نیاز به مطالعه و کار کارشناسی بیشتری دارد.

اما زهرا صدراعظم نوری، عضو شورای کنونی شهر تهران در ارتباط با همین موضع می گوید: عوامل مختلفی در آلودگی هوا موثرند و سهم هر یک متفاوت است. قطعا یکی از عوامل آلودگی هوا در تهران، ساخت و ساز و بارگزاری سازه در پایتخت است. در سطح تهران و حومه، تراکم زیادی در فضاهای مسکونی و مسقف داریم. همچنین باید در نظر داشت در سالهای اخیر برخی شهرکها و شهرهای اطراف تهران مستقل شده اند و شهرداری آنها نیاز به منابع مالی دارد. لذا آنها هم برای کسب درآمد بیشتر ساخت و ساز را شروع کردند و این میزان ساخت و ساز در کیفیت هوا، اثر منفی دارد.

نوری به ساخت برجها در کاهش کیفیت هوای تهران تاکید می کند و می گوید: در شهر تهران با برجهای متعدد که احداث شده است، اکوسیستم شهر به هم ریخته است.  شهر تهران مانند کاسه است که در گذشته وقتی برجها اینقدر مرتفع نبودند، هوا در گردش بود و خنکی و اثر خوب گردش هوا را شاهد بودیم. به مرور زمان، درختها قطع شده، باغات نابود شده و به جای آن، ساختمانهای بلندمرتبه آمده است.

رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران در ادامه می گوید: می دانیم جریان هوا در تهران از غرب به شرق است و وقتی موانع باشد، مشکلاتی را ایجاد می کند و قطعا روی آلودگی هوا اثرمنفی می گذارد.

برخی تحقیقات علمی در تهران هم تایید می کنند بلندمرتبه سازی در غرب تهران که یکی از دلایل آن، ایجاد دریاچه خلیج فارس و بوستان چیتگر است، با کاهش کیفیت هوای تهران ارتباط دارد. در یکی از مطالعات علمی انجام شده در سال ۱۳۹۵ که نتایج آن در پنجمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی منتشر شد، نویسندگان توانستند پس از بررسی اقلیم و توپوگرافی شهر تهران به عنوان نمونه موردی، اثبات کنند ساختمان های بلند مرتبه در غرب تهران و بسته شدن کریدورهای باد در تهران دارای ارتباط با یکدیگرند.

این مطالعه با بررسی نقش فرم و جانمایی ساختمان های غرب تهران و ارتباط آنان بر تمرکز و یا پخش آلاینده های هوا با توجه به اقلیم و توپوگرافی شهر تهران، به تاثیر عوامل ساکن در شهر یعنی ساختمان ها بر آلودگی هوا پرداخته و این اثرگذاری را اثبات کرده است..