معمای بازگشت به میز مذاکره

به گزارش تازه‌نیوز و به نقل از تحریره، باوجود برگزاری شش دور مذاکرات هسته ای در وین پایتخت اتریش اما سرنوشت دور هفتم آن در هاله ای از ابهام قرار دارد.

خبرگزاری «بلومبرگ» به تازگی از قول منابعی گزارش کرده که دور هفتم مذاکرات برجام احتمالا در نیمه ماه اوت (اواخر مردادماه) در وین از سر گرفته شود. لازم به یادآوری است که مراسم تحلیف دولت ابراهیم رئیسی قرار است روز پنجشنبه ۱۴ مرداد (پنجم اوت) برگزار شود.

بنابراین ازسرگیری مذاکرات حدود دو هفته بعد از مراسم تحلیف محتمل است ولی مشخص نیست حجت الاسلام «سیدابراهیم رئیسی» با همین تیم هسته ای، مذاکرات را دنبال خواهد کرد یا اینکه سرنوشت مذاکرات را در همان ابتدای کار به تیم جدید خواهد سپرد.

علاوه بر «بلومبرگ»، خبرگزاری «رویترز» نیز روز چهارشنبه ۲۳ تیرماه به نقل از یک منبع دیپلماتیک گزارش داد که «ایران تا قبل از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی، آمادگی حضور در دور هفتم مذاکرات احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام در وین، پایتخت اتریش را ندارد».

کشورهای غربی در حالی از عدم آمادگی تهران برای مذاکرات سخن به میان آورده و توپ را در زمین تهران می اندازند که خود پیشتر از ادامه مذاکرات در دولت روحانی عقب نشسته بودند. حدود یک ماه پیش بود که «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به روزنامه ایتالیایی «لارپوبلیکا» گفته بود که برای توافق هسته‌ای با ایران باید منتظر شکل‌گیری دولت جدید ماند.

در حالی که مقامات جمهوری اسلامی تنها در چند روز گذشته از توقف مذاکرات سخن به میان آورده اند. حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس‌ جمهوری که همواره نسبت به آینده مذاکرات در دولت خود خوشبین بود، روز چهارشنبه ۲۳ تیر در جلسه هیات دولت سخنانی متفاوت به زبان آورد. روحانی سرنوشت مذاکرات را به دولت بعد محول کرد و گفت که فرصت دستیابی به توافق هسته‌ای از دولت او گرفته شد و او بخاطر از دست رفتن این فرصت متاسف است. روحانی همچنین ابراز امیدواری کرد که دولت رئیسی کار را تکمیل کند.

«محمدجواد ظریف» نیز چند روز قبل از اظهارات روحانی در آخرین گزارش سه ماهه برجامی به مجلس شورای اسلامی، ادامه مذاکرات احیای برجام را به دولت رئیسی سپرد. مذاکرات هسته ای در شرایطی به دولت بعدی واگذار شده که هنوز برخی اختلافات جدی به قوت خود باقی است. البته ظریف در بیست ودومین گزارش خود به مجلس از موافقت غرب با لغو تحریم های هسته ای در جریان مذاکرات نوشته بود.

بیشتر بخوانید: توقف مذاکرات وین به مدت نامعلوم/ آیا ابراهیم رئیسی ترمز بازگشت به برجام را کشیده است؟

ضمن اینکه موافقت با لغو تحریم علیه نهادهای تحت هدایت مقام معظم رهبری و ابطال شناسایی سپاه به عنوان سازمان تروریستی، بر پایه گزارش ظریف تاکنون محقق شده است. در بخش سیزدهم گزارش وزارت امور خارجه از «لغو تمام تحریم‌های موضوعی علیه اقتصاد ایران»، «لغو تحریم علیه دفتر رهبر ایران» و «ابطال شناسایی سپاه پاسداران به عنوان سازمان تروریستی» به عنوان توافق محتمل برای رفع تحریم‌های آمریکا اشاره شده است. با این حال وی هیچ اظهارنظری در مورد خواسته واشنگتن از تهران در قبال این تخفیف ها ابراز نکرد. گفته می شود تعهد برای انجام مذاکرات بیشتر در مورد دیگر موضوعاتی که غرب نسبت به آن ابراز نگرانی می کند خواسته اصلی طرف آمریکایی در قبال موارد فوق بوده است.

البته اظهارات «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در کمیسیون مشترک این گزارش ظریف را تصدیق نمی کند. اولیانوف با اینکه معتقد است ۹۰ درصد از مسیر توافق هسته‌ای طی شده و احتمالا تحریم‌های اساسی آمریکا علیه ایران از ماه آینده (اوت) برداشته می‌شود اما چند روز پیش تاکید کرد مسائلی مانند برداشتن تحریم‌ها علیه رهبر ایران و نهادهای زیرمجموعه بیت رهبری، همچنین تضمین آمریکا به عدم تکرار خروج از برجام در آینده باقی مانده‌اند که باید درباره آن توافق شود.

تضمین کتبی آمریکا که ایران و برخی اعضای برجام همچون نماینده روسیه بر آن تمرکز کرده اند، برای جلوگیری از خروج مجدد دولت بعدی آمریکا از توافق بیش از هر موضوع دیگری اهمیت دارد. انتظار می رود به دلیل تجربه تلخ دوره ترامپ، ایران از یک سوراخ دوبار گزیده نشود و بر حق مسلم خود برای این تضمین کتبی اصرار ورزد.

اگرچه این تضمین کتبی مستلزم رای دو سوم اعضای مجلس ۱۰۰ نفره سنا است که با وجود قرار داشتن نیمی از کرسی های آن در اختیار طیف جمهوریخواه، تصویب آن دور از ذهن به نظر می رسد اما بدون این تضمین نیز احیای برجام ناقص و ابتر خواهد بود.