خطری که توله‌های یوزپلنگ «ایران» را تهدید می‌کند
دامپزشک متخصص مامایی و بیماری‌های تولیدمثل با اشاره به تعجیل رسانه ای برای اعلام جنسیت این توله‌ها می‌گوید: مسئله ای که هم اکنون مهمتر از جنسیت توله‌هاست، هشدار وجود اختلال ژنتیکی در این گونه است چرا که یکی از توله‌ها به همین علت تلف شده است.
به گزارش تازه‌نیوز، بهرنگ اکرامی در گفت و گو با ایسنا ضمن تشریح فرایند تشخیص جنسیت توله یوزهای نوزاد اظهارکرد: تشخیص اشتباه جنسیت توله یوزها به دلیل تعجیل بخش رسانه بود که پیش از تایید فنی این موضوع را اعلام کردند. نباید چنینی مواردی بدون تاییدیه منتشر شود چرا که مردم آن را دنبال می‌کنند و اخبار اشتباه باعث ایجاد بازتاب‌های مختلفی می‌شود.
وی با اشاره به روند تشخیص جنسیت توله‌ها اظهار کرد: در زمان اعلام اولیه جنسیت توله‌ها من در اتاق مربوط به «ایران» و در حال جراحی آن بودم. توله‌ها نیز برای مراقبت به باکس مخصوص منتقل شده بودند. با توجه به اینکه توله‌ها بعد از زایمان باید تا ۴۸ ساعت در آغوش مادر باشند، ما اجازه دادیم تا مقداری زمان بگذرد. پس از دو روز که من توله‌ها را معاینه کردم متوجه شدم که نر هستند. این اتفاق باعث ایجاد بازتاب بدی درباره این موضوع شد.
اکرامی افزود: نظر کارشناسان ما در روز اول این بود که توله‌ها ماده هستند. من نیز در حال مراقبت از یوز مادر بودم. یکی از توله‌ها نیز در تنفس مشکل داشت و با احیا زنده ماند. حتی وزن توله نیز پس از شیرخوردن بیشتر نشد و حتی کاهش وزن نیز در آن مشاهده شد بعد از چند روز متوجه شدیم که این توله از ناهنجاری ریه رنج می‌برد.
وی با اشاره به احتمال وجود اختلالات ژنتیکی در این گونه گفت: در گربه سانان به علت اختلالات ژنتیکی و همخونی احتمال بروز این مشکلات وجود دارد. نر بودن این سه توله دلیلی بر افزایش ضریب همخونی است. هر چه خانواده‌ها به یکدیگر نزدیکتر باشند، ضریب همخونی بالاتر می‌رود و بالا رفتن ضریب همخونی سبب بالا رفتن احتمال بروز اختلالات ژنتیکی می‌شود.
اکرامی ادامه داد: «فیروز» – یوزپلنگ نر- از توران و «ایران» از میاندشت گرفته شده بود و احتمال اینکه خویشاوندی زیادی بین آن‌ها وجود داشته باشد، بالا است. لذا لازم است که نمونه ژنتیکی از این گونه‌ها گرفته شود.این یک نشانه است که به ما هشدار می‌دهد که باید نگران اختلالات ژنتیکی این گونه باشیم.
ردپای اختلالات ژنتیکی در ماجرای تلف شدن یکی از توله‌ها
دامپزشک متخصص مامایی و بیماری‌های تولیدمثل اضافه کرد: در این شرایط نر و ماده بودن توله‌ها اهمیت زیادی ندارد. در واقع مشاهده اختلال ژنتیکی در یکی از توله‌ها اهمیت بالاتری دارد. اگر توله‌ها ماده بودند شرایط نسبتا بهتر بود اما نر شدن توله‌ها تلنگری مبنی بر بالارفتن نرزایی به ما می‌زند. مسئله مهم هم اکنون نرزایی است و مهمتر از آن، از سه توله یکی مشکل داشته است.
وی ضمن تشریح پدیده نرزایی گفت: نرزایی یعنی ازدیداد نسل در گونه انجام می‌شود اما جنس زادآور که ماده است، کم خواهد شد. جمعیت اندک ماده در کاهش تکثیر گونه موثر است. علت بروز نرزایی نیز کاهش جمعیت پایه است. این یعنی یک نر می‌تواند با دختر خود نیز جفت گیری کند چرا که جنس نر در منطقه غالب است. به این ترتیب خویشاوندی بیشتر می‌شود و ضریب همخونی بالاتر می‌رود. این دومینو در نهایت منجر به بروز ناهنجاری در اندام‌ها، ناهنجاری ژنتیکی در اسپرم‌ها، عدم تکامل ریوی دوره جنینی، کوری، ناهنجاری فک و دندان و در حتی ناهنجاری اندام‌های حرکتی گونه می‌شود.
اکرامی اضافه کرد: این یک موفقیت است که ما متوجه احتمال اختلال ژنتیکی در تولید مثل یوزها شدیم. ما متوجه شدیم که نرزایی داریم و باید آن را اصلاح کنیم. این مورد نیز در کنار تصادفات جاده‌ای و حمله سگ‌ها یکی از مخاطرات متوجه این گونه است.
راهکار افزایش تنوع ژنتیکی یوز؛ ازدواج فامیلی ممنوع
وی با اشاره به راهکار مقابله با این چالش گفت: ما باید نرها را از منطقه خارج کنیم و تنوع ژنتیکی را بالا ببریم. لازم است ببینیم چگونه می‌توانیم جمعیتی تولید کنیم که در منطقه پایدار باشند. بدون شک تنوع ژنتیکی بالاتر مشکلات ژنتیکی کمتری را در پی خواهد داشت. هرچه فاصله‌ها بیشتر شود اختلالات ژنتیکی کمتر می‌شوند. نرزایی چالشی است که جمعیت گوزن های زرد نیز دچار آن هستند. دو سوم جمعیت فعلی گوزن زرد در کشور ما نر هستند.
این دامپزشک افزود: «فیروز» ۱۰ سال در توران بوده و ممکن است ماده‌های منطقه دختران او باشند. در واقع امکان دارد که بیرون کشیدن «فیروز» از توران خدمتی به تنوع ژنتیکی منطقه بوده باشد. باید از نرهای مناطق دیگر استفاده و تنوع ژنتیکی بیشتر شود.این طرح بسیار باارزش است و علاوه بر اینکه این توله‌های نر بالغ می‌شوند و برای ما تولید اسپرم می‌کنند، موضوع اختلالات ژنتیکی را نیز به ما یادآوری می‌کنند. این در حالی است که «فیروز» و «کوشکی» -یوزپلنگ‌های نر- سن بالایی دارند و کارایی سابق را ندارند.
برای مخابره خبرهای خوب عجله نکنید
اکرامی در پایان ضمن انتقاد از فرایند اطلاع‌رسانی درباره وضعیت توله‌ها گفت: متاسفانه سازمان برای انتقال سریع خبرهای خوب عجله می‌کند و باعث می‌شود صحبت‌هایی که در یک اتاق کوچک انجام شده منتشر شود. مشخص نیست که این عجله برای ایجاد کمپین نام برای توله‌ها به چه علت بوده است. باید حداقل یک ماه می‌گذشت و روز سوم برای ایجاد کمپین نامگذاری زود است. این اتفاق سبب شد تا تشخیص ما نیز زیر سوال برود. اعلام جنسیت توله‌ها باید به صورت کارشناسی و با تشکیل یک کارگروه رسانه ای فنی انجام می‌شد.
