پس‌لرزه‌های گزارش گروسی علیه ایران
گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران واکنش ایران و گسترده قدرت‌های غربی را در پی داشته است.
به گزارش تازه‌نیوز و به نقل از فرارو، در بخشی از گزارش آژانس آمده است ایران در ۱۲ سپتامبر اجازه تعویض کارت حافظه دوربین‌های این آژانس در بسیاری از تاسیسات هسته‌ای خود را داده اما اینک مانع تعویض کارت حافظه دوربین‌های تاسیسات شرکت تکنولوژی سانتریفوژ ایران در کرج شده است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرده که تصمیم ایران در اجازه ندادن به آژانس برای دسترسی به کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ تسای کرج بر خلاف شرایط توافق شده در بیانیه مشترکی است که ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) با «محمد اسلامی» مدیر کل سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس جمهور ایران حاصل شده است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود که تمامی فعالیت‌های اشاره شده آژانس در بیانیه مشترک برای تمامی تجهیزات تعریف شده آژانس و تاسیسات و مکان‌های ایران برای حفظ ادامه اطلاع (از برنامه هسته‌ای ایران) ضروری است.
ایران روز ۲۳ ژوئن با تائید خبر حمله یک پهپاد به مجتمع هسا در کرج گفته بود خسارات این حمله بسیار ناچیز بوده است. بعدها مشخص شد در جریان این «عملیات خرابکارانه» یکی از دوربین‌های نظارتی آژانس از بین رفته و یک دوربین دیگر به شدت صدمه دیده است.
در واکنش به بخش بحث برانگیز گزارش آژانس کاظم غریب آبادی نماینده ایران در آژانس در حساب توییتر خود نوشت: «در طول گفت‌وگوها در تهران و اخیرا در وین نیز به روشنی تاکید شد از آنجا که تحقیقات امنیتی و قضایی در مورد مجتمع تسای کرج همچنان ادامه دارد، تجهیزات نظارتی این مجتمع در زمره تجهیزات تحت سرویس فنی قرار نمی‌گیرند.»
او از عدم محکوم کردن عملیات های خرابکارانه در تاسیسات هسته‌ای ایران توسط آژانس انتقاد کرد و گفت: «هر تصمیم ایران در مورد تجهیزات نظارتی آژانس صرفا بر مبنای ملاحظات سیاسی بوده و نه حقوقی؛ از این رو، آژانس نمی‌تواند و نمی‌بایست حقی برای خودش در این زمینه قائل شود.»
اما بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم در پاسخ به گزارش آژانس توضیح داد که “آقای گروسی و همکاران ایشان بخوبی می‌دانند که تفاهم صورت گرفته در قالب بیانیه مشترک، مشمول تجهیزات نظارتی (دوربین ها) مجتمع کرج به این دلیل که در نتیجه خرابکاری تیرماه این مجتمع همچنان تحت تحقیقات امنیتی قرار دارد، نمی‌گردید.”
او هشدار داد که آژانس با گزارشات هدف‌دار و مغرضانه روند سازنده ایجاد شده را تخریب نکند.
پس از گزارش گروسی قدرت های جهانی از ایران انتقاد کردند.
بیتر بخوانید: شمارش معکوس برای پرداخت یارانه جدید
ایالات متحده آمریکا از ایران خواست فورا به بازرسان سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای اجازه بازدید از تأسیسات شرکت تکنولوژی سانتیرفوژ ایران در کرج موسوم به مجتمع تسا را بدهد.
لوییس بونو، نماینده ایالات متحده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «اگر مشکل سریعا حل نشود ما در روزهای آینده با دیگر اعضای شورای حکام برای دادن یک پاسخ مناسب [به ایران] رایزنی خواهیم کرد.»
نماینده اتحادیه اروپا در آژانس هم با حمایت از گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای درباره ایران، همین درخواست را مطرح کرد.
اما سه کشور اروپایی نیز با صدور بیانیه ای مشترک از چالش به وجود آمده به شدت ابراز نگرانی کردند.
فرانسه، انگلیس و آلمان در بیانیه مشترک تاکید کردند: «به شدت نگرانیم که ایران به طور کامل توافق حاصل‌شده با گروسی در روز ۱۲ سپتامبر را رعایت نکرده و مدیر کل مجبور شده ظرف تنها دو هفته گزارشی با موضوع عدم همکاری منتشر کند.»
تروئیکای اروپا مدعی شده‌اند: «چنانچه ایران اجازه جایگزین شدن دوربین‌های کارگاه ساخت تجهیزات سانتریفیوژ در کرج را ندهد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قادر به برقراری پیوستگی میان اطلاعات در آینده نخواهد بود. ما از ایران می‌خواهیم فوراً به آژانس اجازه دسترسی به تأسیسات کرج را بدهد و اجازه تعویض دوربین‌های آنجا را بدهد.»
در بند پایانی این بیانیه آمده است: «این مسائل بر توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اجرای وظایفش و ایفای نقش محول‌شده به این سازمان ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت اثر می‌گذارند. ما طی روزهای آینده با شریکانمان در خصوص گام‌های بعدی مشورت کرده و انجام اقدامات مناسب را در نظر خواهیم گرفت.»
در واکنش به این بیانیه غریب آبادی نماینده ایران در سازمان های بین‌المللی گفت: “آژانس، آمریکا و سه کشور اروپایی بدانند نمی‌توانید هم در برابر اقدامات تروریستی رژیم اسرائیل سکوت کنید و جلوی آن را نگیرید و هم خواهان تداوم نظارت و حضور دوربین‌های آژانس در تأسیسات تحت خرابکاری تروریستی باشید.”
کاظم غریب‌آبادی افزود: «هنگامی که تجهیزات نظارتی آژانس توسط رژیم صهیونیستی از کار می‌افتد، از ایران انتظار نداشته باشید مجددا آن را بدون هزینه‌ای برای این رژیم و بدون هیچ اقدامی از سوی آژانس و کشورهای مدعی بازنصب نماید.»
او تاکید کرد که تفاهم اخیر ایران و آژانس به طور کامل و ظرف زمان توافق شده اجرا گردید.
به نظر می‌رسد گزارش آژانس چالشی تازه در پرونده هسته‌ای ایران است و می‌تواند در تحولات سیاسی آن به ویژه مذاکرات احتمالی آینده موثر باشد.
آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای براساس برجام نقش ناظر بر اجرای تعهدات هسته‌ای ایران را بر عهده دارد. ایران یک سال پس از خروج یک‌جانبه ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای، تعهدات برجامی خود را کاهش داد و سرانجام با مصوبه مجلس شورای اسلامی، دسترسی بازرسان آژانس به سایت‌های هسته‌ای را محدود کرد. اگرچه این محدودیت‌ها دو بار و با سفرهای مدیرکل آژانس به ایران موقتا مرتفع شده است.
از طرف دیگر مذاکرات وین میان ایران و ۵ طرف برجام برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ از اواخر بهار سال گذشته و پس از شش دور گفت‌وگو متوقف شده است. ایالات متحده به طور غیرمستقیم در این مذاکرات حضور دارد.
باوجود ابراز امیدواری واشنگتن به از سرگیری گفت‌وگوها در ماه اوت، ایران هنوز به فراخوان‌های طرفین برجام برای بازگشت به میز مذاکرات پاسخ دقیقی نداده است.
