بی‌توجهی شرکت‌ها به برگزاری دوره‌های ایمنی نگران‌کننده است

به گزارش تازه نیوز، «در حال حاضر صنعت ساخت یکی از خطرناکترین صنایع در دنیا به شمار می‌رود. طبق یک تحقیق در سال ۲۰۱۶ در کشور انگلیس احتمال خطر مرگ برای هر کارگر ساختمانی یک به سیصد پیش‌بینی شده‌است یعنی از هر سیصد کارگر پروژه ساختمانی یک نفر در معرض مرگ است.  در این تحقیق در قیاس با سایر صنایع بررسی شد که آمار جراحت‌های سطحی از مرگ و میر بیشتر است و در صنعت ساختمان نسبت کاملا عکسی برقرار است یعنی میزان و احتمال مرگ و میر کارگران دو برابر میزان جراحت‌های سطحی است». این را مهندس حمید عباس‌نیا کارشناس ارشد ایمنی صنعتی و فعال در صنعت فولاد در وبیناری با عنوان « HSE در کارگاه‏های ساخت و ساز» مطرح کرد و به ضرورت بازنگری در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان بطور مشخص در حوزه‏‌های فناوری‌های نوین، مسکن روستایی، پدافند غیر عامل، تکنولوژی ساخت و ایمنی اشاره کرد.

ایمنی محیط کار که یکی از چهار فاکتور اصلی در دستیابی پروژه‌ها به سود شناسایی شده است در کشور ما و در ۱۵سال اخیر به طور جدی و مستمر پیگیری شده‌است. متخصصان این حوزه با فارغ التحصیلی از دانشگاه‌ها یا دوره‌های تحت نظر سازمان فنی و حرفه‌ای و اداره‌ی کار به عنوان کارشناس تمام وقت یا پاره وقت در سازمان‌ها یا پروژه‌ها مشغول به کار می‏‌شوند. در این بین ضرورت حضور متخصصین ایمنی شغلی در کارگاه‏‌های ساخت وساز جدی و قابل پیگیری است. ” طبق دستور وزارت کار اگر تعداد نفرات حاضر در پروژه بیش از ۲۵ نفر باشد پیمانکار اصلی مکلف به استخدام مامور HSE تمام وقت است”.

عباس‌نیا ضمن اشاره به تحقیقی که چندسال پیش و در میان ۴۷ شرکت عمرانی خصوصی به انجام رسیده بود از آمار نگران کننده ۸۰ درصدی بی توجهی شرکتها به برگزاری کلاس‏‌های ایمنی برای کارکنان صحبت کرد. اینکه ۳۰ درصد از این شرکت‌های خصوصی حتی از استخدام کارشناس ایمنی در پروژه‏‌های ساخت و ساز سر باز زده‏‌اند. کارفرمایانی که نسبت به مساله ایمنی بی‌توجهند سوای از بعد انسانیت و بشر دوستی که باید محرک اصلی در اجرای قوانین HSE  در پروژه‌ها باشد باید بدانند که هزینه‌های غیرمستقیم ناشی از حوادث بسیار بیش از موارد مستقیمی چون هزینه‏‌های پزشکی و درمانی، غرامت و دستمزد؛ زیان بار خواهد بود. برای یک سازمان عمرانی هزینه‌ی جایگزینی و آموزش افراد جدید، توقف در کار و خسارت ناشی از عدم استفاده از تجهیزات، هزینه‏‌های بررسی حادثه و تهیه‌ی تمهیدات اضطراری، هزینه‌ی اجرای تعهدات قانونی، ازبین رفتن روحیه و انگیزه کارکنان، از دست رفتن اعتبار سازمان و فرصت‌های تجاری، به مراتب گران‏‌تر تمام خواهد شد.

در این وبینار همچنین به تئوری‌های شناسایی حادثه با نگاه به مدل‌هایی همچون تئوری دومینو، تئوری پنیر سوییسی و تئوری هاینریش اشاره شد. در دو تئوری اول از مراتب شکل گیری یک حادثه که ناشی از خطای انسانی و غفلت مدیران در مراتب متعدد اجرایی است تا فرهنگ ایمنی و شرایط محیط کار به عنوان عوامل اصلی بروز حادثه یاد شده است و به اعتقاد مولف تئوری سوم یعنی هاینریش با مهندسی اصولی آموزش خوب و اجرای کامل یک برنامه ایمنی می‏‌توان حوادث را به حداقل رساند.

متمایز بودن شرایط هر پروژه‌ی عمرانی، دینامیک‌بودن مسئولیت شغلی کارگران برخلاف سایر صنایع، استفاده از ماشین آلات مختلف که نیاز به مهارت دارد، عملیات ساخت بازسازی و تخریب که به تخصص‌ها و روش‏‌های متفاوتی وابسته است، حمل و نقل‏‌های فراوان و ضروری، وجود کارکنانی با زبان و فرهنگ‏‌های متفاوت، نبود ارتباط کافی میان کارگران و مدیران، پایین بودن سطح فرهنگ ایمنی کارگران در محیط‏‌های عمرانی، تغییرات آب و هوا با وجود استفاده از ابزارآلات سنگین و عملیات‏‌های چند مرحله ای از جمله دلایلی است که پروژه‌های ساختمانی را در مقایسه با سایر صنایع حادثه خیزتر کرده ست.

به گفته عباس نیا سقوط از ارتفاع (داربست نردبام یا بالابر)، برق گرفتگی، تصادف با اشیا و وسایل نقلیه و گیرکردن و له شدن در ماشین آلات چهار عامل اصلی مرگ و میر در صنعت ساخت و ساز است. در این میان یکی از نقش‏های مهم در کنترل ایمنی محیط کار کارفرماست که با انجام وظایف مربوطه می‏تواند حلقه‏‌ای اصلی از زنجیره‏‌ی وقوع حادثه را حذف کند. پیمانکار اصلی با انتخاب صحیح پیمانکار فرعی؛ براساس گزارش حوادث موجود در رزومه‏‌ی او، برگزاری مصاحبه برای سنجش میزان دانش HSE او و سایر کارکنان و بررسی برنامه کامل HSE فرد متقاضی می‏تواند یک عضو اثرگذار در کمیته ایمنی پروژه را معرفی کند. همچنین ممارست پیمانکار در اختصاص افراد واجد شرایط برای انجام عملیات های خطرناک، استخدام کارشناس تمام وقت یا پاره وقت HSE، امضای تعهدنامه پایندی به اصول HSE دارای شروطی چون 1) شرکت در جلسات بررسی حوادث 2)بازدید از سایت پروژه حداقل یک بار در ماه 3) بررسی و بازبینی برنامه ایمنی پروژه، در کنار تجزیه و تحلیل حوادث در شناسایی و کنترل ریسک‏‌های فعالیت عمرانی موثر خواهد بود. همچنین نظارت بر اجرای ضبط و ربط وظیفه‌ی مهم کارفرماست با این توضیح که به عنوان بخش مکمل فعالیت اصلی  جمع آوری مرتب و مستمر مواد زائد و زباله‏‌ها اصلی مهم در ایمنی کارگاه‏‌های ساخت و ساز است.