گورستان‌سازی برای تهران غیراخلاقی است؟
چندی پیش جلال بهرامی، معاون شهردار تهران خبر از آماده‌سازی گورستان برای زلزله‌ی احتمالی تهران داد. این خبر با واکنش‌های منفی بسیاری در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد و بسیاری این خبر را آماده‌سازی مقدمات برای کشتن مردم دانستند.
به گزارش تازه‌نیوز، کامبیز نوروزی، حقوق‌دان و روزنامه‌نگار در مصاحبه‌ای با انصاف‌نیوز در مورد گورستان‌سازی در تهران گفت: «در حال حاضر جامعه‌ی ایران با مشکلات بسیار گسترده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند. مردم در شرایط اقتصادی بسیار سختی قرار دارند. این شرایط سخت باعث شده است که زندگی عادی برای مردم طاقت‌فرسا شود. در چنین شرایطی صحبت کردن از آماده‌سازی گورستان، به‌نوعی می‌تواند یک‌جور نمک پاشیدن بر زخم مردم باشد؛ مردمی که الان اینقدر سخت در حال گذران زندگی هستند و موجی از نارضایتی و تنگ‌دستی در بین بخش بزرگی از مردم حاکم است».
چندی پیش جلال بهرامی -معاون شهردار تهران- خبر از آماده‌سازی گورستان برای زلزله‌ی احتمالی تهران داد. این خبر با واکنش‌های منفی بسیاری در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد و بسیاری این خبر را آماده‌سازی مقدمات برای کشتن مردم دانستند.
کامبیز نوروزی در این مورد می‌گوید: «مسئله این است که زلزله‌ی تهران ده‌ها مسئله‌ی دیگر دارد. به هیچ‌کدام از آنها کار ندارند و چیزی را خبری می‌کنند که در افکار عمومی در این وضعیت سخت زندگی که مردم دارند، آشکارا فقط بوی مرگ می‌دهد. از این جهت است که این نوع خبررسانی نشان‌دهنده‌ی بی‌توجهی مسئولان به افکار عمومی و وضعیت مردم است».
از طرف دیگر ناصر امانی -عضو شورای شهر تهران- آماده‌سازی گورستان را یکی از وظایف ذاتی حوزه‌ی مدیریتی شهری می‌داند. وی به انصاف نیوز می‌گوید: «این خبر مورد سوءاستفاده قرار گرفت و درمورد آن بدجوری تبلیغ شد. طبیعی هم است و در فضای مجازی این مسائل مرسوم است. ولی به هیچ عنوان گوینده‌ی این صحبت و کسی که مصاحبه کرده قصدش این نبوده است که خدای‌نکرده بخواهد توهینی به مردم بکند و حق حیات مردم را نادیده بگیرد و برای این کار اظهار فضل بکند. این وظیفه‌ی ذاتی مجموعه‌ی شهری است که باید انجام شود».
امانی در ادامه می‌گوید: «این خبر بد منعکس شد. یعنی شاید اگر یک مقدمه‌ای برای آن گفته می‌شد، این برداشت منفی انجام نمی‌شد. چون فی‌البداهه و بدون هیچ توجیه و مقدمه‌ای این خبر پخش شد، برخی خواستند از این خلاْ استفاده کنند و علیه مجموعه‌ی مدیریت شهری سوءاستفاده کنند. مجموعه‌ی مدیریت شهری جدیدا کارش را شروع کرده است و جزو وظایفش است که این موضوع را پی‌گیری کند».
متن کامل گفت‌وگو با کامبیز نوروزی و ناصر امانی را در ادامه بخوانید:
کامبیز نوروزی: علت واکنش منفی مردم به خبر آماده‌سازی گورستان شرایط بد اقتصادی است
کامبیز نوروزی درمورد علت برخورد منفی افکار عمومی با خبر آماده‌سازی قبرستان برای دفن مردگان ناشی از زلزله‌ی احتمالی تهران، گفت: «این نکته خیلی واضح است که اگر خدای‌نکرده روزی زلزله‌ای در تهران اتفاق بیفتد، مسئله‌ی کشف و دفن اموات موضوع بسیار مهمی است که برای مقابله با آثار زلزله مثل آلودگی ضروری است. اما بعد از اعلام خبر آماده‌سازی قبرستان برای زمان زلزله در تهران، افکار عمومی واکنش خیلی منفی داشت و این خبر را به‌عنوان یک خبر بسیار بد تلقی کردند. علت آن هم ساده است. در حال حاضر جامعه‌ی ایران با مشکلات بسیار گسترده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند. مردم در شرایط اقتصادی بسیار سختی قرار دارند. این شرایط سخت باعث شده است که زندگی عادی برای مردم طاقت‌فرسا شود. در چنین شرایطی صحبت کردن از آماده‌سازی گورستان، به‌نوعی می‌تواند یک‌جور نمک پاشیدن بر زخم مردم باشد؛ مردمی که الان اینقدر سخت در حال گذران زندگی هستند و موجی از نارضایتی و تنگ‌دستی در بین بخش بزرگی از مردم حاکم است. در این شرایط صحبت کردن از ساخت گورستان از حیث اصول اطلاع‌رسانی خیلی نادرست است.
در مسئله‌ی خطر زلزله‌ی تهران اقدامات دیگر بر آماده‌سازی گورستان اولویت دارد
از طرف دیگر در مسئله‌ی خطر زلزله برای تهران، اقدامات بسیار ضروری و جدی وجود دارد که بر مسئله‌ی گورستان اولویت دارد. اولا مسئله‌ی پیشگیری از زلزله است؛ یعنی اقدامات پیشگیرانه نسبت به زلزله درسطح شهر تهران. همچنین آماده‌سازی مراکز فعال و جدی مقابله با بحران زلزله در سطح شهر تهران است. اگرچه یک سری مراکز مختصر و محدودی برای این کار در تهران پیش‌بینی شده است ولی الان هیچ‌کدام از آنها مجهز نیستند. اقدام ضروری دیگر پیش‌بینی مواد غذایی، مواد دارویی و مواد آشامیدنی برای مقابله با بحران است. اینها چیزهایی است که بعد از وقوع زلزله در تهران جزو ضرورت‌های اولیه برای ادامه‌ی زندگی است. هیچ‌کس از این اقدامات حرفی نمی‌زند. اصلا گزارشی نمی‌دهند که الان در سطح شهر تهران چند مرکز برای پاسخ‌گویی به زلزله پیش‌بینی شده است. همه‌ی اینها را رها کردند و از آماده‌سازی گورستان برای بعد از زلزله خبر می‌دهند! خب طبیعی است که چنین خبری با واکنش منفی روبرو شود. یعنی می‌خواهند مردم را برای مردن آماده بکنند؛ مردمی که زندگی آنها همین الان در سختی تمام می‌گذرد.
معلوم نیست که مسئولین اجرایی چقدر از جامعه درک دارند، چقدر از مردم شناخت دارند، چقدر به مردم واقعا احترام می‌گذارند و چقدر برای افکار عمومی ارزش قائل هستند. هر کسی دارد به شکل غیرمسئولانه چیزهایی می‌گوید بدون اینکه کم‌ترین درکی از موضوع داشته باشد».
این نوع خبر رسانی نشان‌دهنده‌ی بی‌توجهی مسئولان به افکار عمومی است
نوروزی درمورد اینکه آماده‌سازی قبرستان را می‌توان اقدامی به نفع زندگان دانست که از عفونت ناشی از اجساد در امان بمانند، گفت: «حرف شما درست است. اتفاقا در گزارش‌های تخصصی هم که درمورد زلزله‌ی تهران داده شده است -از اولین گزارش جایکا تا مطالعات بعدی- همه‌ی کارشناسان بحران، متفق‌القول هستند که در زلزله‌ی تهران مسئله‌ی کشف و دفن اموات برای جلوگیری از آلودگی مسئله‌ی مهمی است. در این باره بحثی نیست. اما مسئله این است که زلزله‌ی تهران ده‌ها مسئله‌ی دیگر دارد. به هیچ‌کدام از آنها کار ندارند و چیزی را خبری می‌کنند که در افکار عمومی در این وضعیت سخت زندگی که مردم دارند، آشکارا فقط بوی مرگ می‌دهد. مسئله این است. از این جهت است که این نوع خبررسانی نشان‌دهنده‌ی بی‌توجهی مسئولان به افکار عمومی و وضعیت مردم است».
مقصر مردم نیستند
نوروزی در پاسخ به این پرسش که چه راه‌حلی وجود دارد که واکنش مردم به چنین اخباری اینقدر احساسی نباشد، گفت: «اینجا مقصر مردم نیستند. راه‌حل در بالا رفتن سطح درک مدیران است. مدیرانی که نمی‌دانند کی، کجا و چگونه حرف بزنند. ساده‌ترین اصول رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی را باید رعایت کنند. این چیز پیچیده‌ای نیست. همین روز گذشته یک نماینده‌ی مجلس در توضیح قانون مبارزه با قمار، گفت شرط‌بندی روی موشک مجاز است! همین حرف باعث ایجاد شوخی و پرسش در بین مردم شد. این چه طرز سخن گفتن است؟ خیلی ساده است و اصلا چیز پیچیده‌ای نیست. کافی است که مسئولان امر و مدیران شیوه‌ی سخن گفتن را بیاموزند. آنها باید مشاوران حرفه‌ای بگیرند که به آنها بیاموزند. آقای وزیر کشور در یک سخنرانی در شهر قزوین، عارف قزوینی را به‌عنوان یکی از عرفای شهر قزوین نام می‌برد! یعنی هیچ شناخت ساده‌ای از ایران و شخصیت‌های ایران وجود ندارد. راه‌حل آن خیلی ساده است؛ بیاموزند. مسئولان باید طرز حرف زدن را بیاموزند و به جامعه و به درک و شعور مردم احترام بگذارند. اگر کسی مدیر شد به این معنی نیست که هر چیزی که دلش خواست بگوید و هر جوری دلش خواست حرف بزند و مردم هم برای او دست بزنند. راه‌حل آن به همین سادگی است».
افزایش نارضایتی‌ها روی واکنش‌های مردم اثر می‌گذارد
نوروزی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است نارضایتی مردم در حوزه‌های دیگر باعث شده باشد این‌طور احساسی نسبت به این خبر واکنش نشان دهند، گفت: «عوامل مختلفی در شکل‌گیری افکار عمومی تاثیر می‌گذارد. یکی از این عوامل که در نوع واکنش مردم اثر می‌گذارد، نوع نگاه مردم به سازمان‌های حکومتی و شخصیت‌ها است. هر اندازه که بی‌اعتمادی افزایش پیدا کند، طبیعتا روی واکنش مردم هم اثر منفی می‌گذارد. افزایش نارضایتی‌ها روی واکنش‌های مردم اثر می‌گذارد. اما مهم‌ترین اثر ناشی از طرز سخن گفتن خود افراد است. خود افراد هستند که خودشان را با سخن گفتن معرفی می‌کنند؛ تا مرد سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد. آقای امام جمعه‌ی شهر تهران می‌فرمایند که اگر مردم در کارهای‌شان خدا را در نظر داشتند، وضع معیشتی این‌طور نمی‌شد! به مردم چه ربطی دارد؟! هر کسی این جمله را بگوید، طبیعی است که جامعه نسبت به چنین سخنی چه واکنشی خواهد داشت. مهم‌ترین تاثیر را سخن خود افراد می‌گذارد. چون جامعه فهیم است، جامعه آگاه است و مسائل را درک می‌کند».
ناصر امانی: آماده‌سازی گورستان یکی از وظایف ذاتی حوزه‌ی مدیریت شهری است
ناصر امانی درمورد طرح تهیه‌ی قبرستان برای زلزله‌ی احتمالی تهران گفت: «این یکی از وظایف ذاتی حوزه‌ی مدیریتی شهری است. طبیعتا وقتی زندگی در جریان است و مرگ هم یک واقعیتی است که هیچ‌کس نمی‌تواند از آن فرار بکند و مدیریت شهری مسئول همه‌ی تحولات زندگی یک فرد در مجموعه‌ی شهر است، باید برای این موضوع هم که یک واقعیت است و گریزناپذیر است و قضا و قدر الهی حکم می‌کند، پیش‌بینی بکند. معاونت محترم خدمات شهری این مسئله را به‌عنوان یک خبر خوش اطلاع ندادند. منظورشان این نبوده است که تنها کاری که می‌توانیم بکنیم این است که خدای‌نکرده برای مردم قبرستان آماده کنیم.
ظرفیت بهشت زهرا در حال تکمیل است
به هر حال ما با واقعیتی به اسم بهشت‌زهرا مواجه هستیم که ظرفیت آن در حال تکمیل است. به‌طور معمول (اگر ایام کرونا را در نظر نگیریم) روزانه ۱۵۰ نفر در آنجا دفن می‌شوند. در ایام کرونا که آمار آن خیلی بیشتر هم بوده است، البته خوشبختانه الان این آمار کمتر شده است. بالاخره این تعداد دفن‌شدگان یک روزی آنجا را پر می‌کنند. باید از قبل یک جای دیگر پیش‌بینی شود، آماده‌سازی شود و خیابان‌کشی شود. فضای سبز آن آماده شود و تهیه‌ی آب آن پیش‌بینی شود. تهیه‌ی حصار برای آن باید پیش‌بینی شود و قطعات آن آماده شود. اینها وظایفی است که به عهده‌ی مدیریت شهری است و باید این کار را انجام دهد.
می‌خواستند اعلام کنند مشکلی برای کفن‌ودفن اجساد پیش نمی‌آید
خبر آن را اعلام کردند به این معنی که ما به‌عنوان یکی از وظایف حوزه‌ی خدمات شهری داریم این کار را انجام می‌دهیم و پیش‌بینی کردیم که اگر ظرفیت بهشت‌زهرا کامل شد، مشکلی برای این ۱۵۰ نفر اموات مردم که روزانه برای دفن می‌آیند پیش نیاید و اجساد روی دست مجموعه نماند و مردم با خیال راحت بتوانند کار غسل و کفن‌ودفن اموات‌شان را انجام دهند. این به نظر من مورد سوءاستفاده قرار گرفت و درمورد آن بدجوری تبلیغ شد. طبیعی هم است و در فضای مجازی این مسائل مرسوم است. ولی به هیچ عنوان گوینده‌ی این صحبت و کسی که مصاحبه کرده قصدش این نبوده است که خدای‌نکرده بخواهد توهینی به مردم بکند و حق حیات مردم را نادیده بگیرد و برای این کار اظهار فضل بکند. این وظیفه‌ی ذاتی مجموعه‌ی شهری است که باید انجام شود».
این خبر بد منعکس شد
امانی در پاسخ به این پرسش که علت برخورد بد افکار عمومی با این خبر چیست، گفت: «به نظرم می‌آید که این خبر بد منعکس شد. یعنی شاید اگر یک مقدمه‌ای مثل چیزی که بنده عرض کردم گفته می‌شد، این برداشت منفی انجام نمی‌شد. چون فی‌البداهه و بدون هیچ توجیه و مقدمه‌ای این خبر پخش شد، برخی خواستند از این خلاْ استفاده کنند و علیه مجموعه‌ی مدیریت شهری سوءاستفاده کنند. مجموعه‌ی مدیریت شهری جدیدا کارش را شروع کرده است و جزو وظایفش است که این موضوع را پی‌گیری کند».
رها بودن فضای مجازی باعث سوءاستفاده از این نوع اخبار می‌شود
امانی در پاسخ به این پرسش که چه راه‌حلی وجود دارد که واکنش‌ها اینقدر احساسی نباشد، گفت: «این به فضای مجازی و رها بودنش و نبود کنترل روی آن برمی‌گردد. یک عده‌ای هم دنبال چنین سوژه‌هایی می‌گردند که تعداد مخاطبان خودشان را بالا ببرند یا با این کار اهداف سیاسی خود را تامین کنند. به نظر من گویندگان و نقل‌کنندگان این اخبار باید یک مقدار دقت کنند. اگر با یک مقدمه‌ای و با یک توجیهی این صحبت گفته می‌شد، زمینه‌ی سوءاستفاده از آن کمتر می‌شد. هر دو طرف باید اخلاق را رعایت کنند».
مردم می‌خواهند نارضایتی خود را از وضعیت معیشتی به شکلی ابراز کنند
امانی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است نارضایتی مردم در حوزه‌های دیگر باعث چنین واکنش‌های احساسی شده باشد، گفت: «حتما همین‌طور است. بالاخره یک بخش عمده‌ای از مردم از وضعیت معیشتی و نوع اداره‌ی کشور ناراضی‌اند و می‌خواهند به یک شکلی نارضایتی خود را ابراز کنند. البته این نوع واکنش فقط مربوط به این خبر نیست، درمورد نقل قول‌‌هایی از بقیه‌ی مسئولین کشور هم در فضای مجازی و رسانه‌ها از این اتفاقات زیاد می‌افتد. ولی باید دقت کنیم که این بهانه را دست دیگران ندهیم».
اصل این است که مدیریت شهری با تکمیل شدن ظرفیت بهشت‌زهرا غافل‌گیر نمی‌شود
امانی درمورد نقاط قوت این طرح گفت: «این هنوز در حد یک طرح است. قرار است لایحه‌ی آن به شورای شهر بیاید، بررسی شود و ببینیم نقاطی که انتخاب کردند مناسب است یا نه، شرایط یک مجموعه‌ی گورستان را برای کفن‌ودفن اموات دارد یا ندارد، فاصله‌اش با شهر چقدر است و دسترسی آن به جاده‌ها چگونه است. این مسائل فعلا به صورت کلی گفته شده و هنوز به شورای شهر ارائه نشده است که ما بتوانیم درمورد نقاط قوت و ضعف آن حرف بزنیم. اصل این است که دارد پیش‌بینی می‌شود و مدیریت شهری با تکمیل شدن ظرفیت بهشت‌زهرا غافل‌گیر نمی‌شود. پس کار مثبتی است. اما درمورد مکان و موقعیت آن باید بعدا که دقیقا مشخص شد اظهار نظر کرد».
