پیچیده شدن روند مذاکرات برجام/ توافق محدود در راه است؟

تقبیح قطعنامه و واکنش عملی ایران

در واکنش به تصویب این قطعنامه، وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز با صدور بیانیه ای آن را به عنوان اقدامی «سیاسی، نادرست و غیرسازنده» تقبیح کرد. این بیانیه تصریح می کند ایران طی سالهای گذشته همواره با آژانس همکاری سازنده‌ای داشته و انجام بخش قابل توجهی از بازرسی‌های آژانس در سطح جهانی در ایران موید این نکته است که ایران درحال حاضر از شفاف‌ترین برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای در میان کشورهای عضو آژانس برخوردار است. بیانیه متذکر شده که تصویب قطعنامه بر اساس گزارش شتابزده و غیر متوازن مدیرکل آژانس و مبتنی بر اطلاعات دروغین و ساختگی رژیم صهیونیستی صورت گرفته و نتیجه‌ای جز تضعیف روند همکاری و تعاملات ایران با آژانس در بر نخواهد داشت.

بیانیه وزارت خارجه در پایان هشدار داده که جمهوری اسلامی ایران به دلیل رویکرد غیرسازنده آژانس و تصویب قطعنامه یادشده گام های عملی متقابلی را اتخاذ نموده که نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و غیرفعال سازی دوربین های فرا پادمانی از جمله آنهاست.

این بند در واقع اشاره به اقدامات متقابلی دارد که از ساعاتی پیش از تصویب قطعنامه از سوی جمهوری اسلامی اتخاذ شده بود. از جمله این اقدامات این که روز گذشته با حضور سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در یکی از مراکز هسته‌ای، فعالیت دو دوربین فرا پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متوقف شد. همچنین خبرگزاری رویترز هم مدعی شده که ایران می‌خواهد سانتریفیوژهای جدیدی را در سایت‌های هسته‌ای زیرزمینی خود نصب کند.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز در واکنش به قطعنامه آژانس در توئیتر نوشت: «آمریکا و سه کشور اروپایی با تلاش برای پیشبرد یک قطعنامه برآمده از سومحاسبه و مشاوره غلط علیه کشوری با شفاف‌ترین برنامه هسته ای صلح آمیز در جهان، اغراض کوته‌ بینانه خود را فراتر از اعتبار آژانس قرار دادند. بانیان این قطعنامه مستقیما مسئول تبعات بعدی هستند. پاسخ ایران قاطع و متناسب است».

امید به احیای توافق همچنان زنده است؛ احیای برجام از پنجره عقبی؟

در شرایطی که با تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی انتظار می رود تنش ها افزایش یافته و امکان رسیدن به توافقی بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی بیش از پیش دشوارتر شود، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید مدعی شده که واشنگتن مساله ایران با آژانس را در مسیری متفاوت از مذاکرات احیای برجام می‌بیند.

فلیسیا شوآرتز، خبرنگار فایننشال تایمز در توئیتر نوشته جیک سالیوان (مشاور امنیت ملی دولت آمریکا) می‌گوید موضوع پایبندی ایران به توافقنامه پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ان پی تی و گفت و گوها با رافائل گروسی یک مسیر، و مذاکره درباره حل‌ و فصل موضوع هسته‌ای ایران مسیری دیگر به شمار می آید. ما باید این دو را مسیرهای جداگانه ببینیم و این گونه امور را پیش خواهیم برد. او درباره گفت و گوهای (هسته ای) ایران گفت: از دید ما توافقی روی میز وجود دارد که می‌تواند امکان بازگشت به تبعیت متقابل از برجام را بدون پرداختن به مسائل خارج از این توافق، فراهم کند. این به آنها (ایران) بستگی دارد.

از سوی دیگر، حسین امیرعبدالهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران هم گفته تهران طی دو روز گذشته یک بسته سیاسی جدید برای احیای برجام ارائه کرده است. به گفته او: «به طرف مقابل به صراحت اعلام کردیم می توانید بین این دو مسیر یکی را انتخاب کنید. ترجیح ما مسیر دیپلماسی و سیاسی است».  با این حال او جزئیاتی در مورد این «بسته سیاسی جدید» ارائه نکرد.

توافق محدود در راه است؟

پیش از این گزارش شده بود که دولت بایدن درصدد است که با توجه به بحران حاکم بر بازار انرژی، حتی در صورت عدم احیای توافق هم مجوز صادرات نفت ایران را به صورتی محدود صادر کند. این درست در حالی است که صبح امروز خبرگزاری رویترز خبر داده دادگاهی در یونان حکم دادگاه پیشین را که به ایالات متحده اجازه مصادره محموله نفتی ایران را می‌داد، لغو کرد. زمزمه هایی نیز به گوش می رسد که علی رغم بالا گرفتن اختلافات بر سر احیای برجام، با توجه به شدت گرفتن درگیری ها در اوکراین ممکن است دو طرف اصلی توافق برجام در شرایط کنونی به سوی نوعی توافق محدود گام بردارند.

• ایران و آمریکا و مذاکرات پنهانی بر سر برجام!/ نقش دولت در مذاکرات
• ایران و آژانس و گشایش دقیقه نودی؟