شراکت تهران-مسکو خطر دارد/ تاثیر معکوس تحریم‌ها
غرب با به کار بستن تحریم‌های گسترده علیه تهران و مسکو به ایجاد شراکتی کمک کرده که مهار آن در آینده دشوار خواهد بود.
به گزارش تازه نیوز، با آغاز جنگ در اوکراین و کارزار تحریم‌های گسترده غرب علیه کرملین، به نظر می‌رسد مسکو در جستجوی کم کردن سیاست‌های انزواگرایانه علیه خود است. از سوی دیگر تداوم تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران و به بن‌بست کشیده شدن مذاکرات احیای برجام در ظاهر منجر به نزدیک‌تر شدن روابط تهران-مسکو شده است.
اکوایران نوشت: آریل پتروویکس و رایان وایت، تحلیل‌گران مسائل بین المللی با انتشار یادداشتی با عنوان «آیا تحریم‌های آمریکا علیه ایران و روسیه به اشکال خطرناکی نتیجه معکوس می‌دهد؟» در پایگاه تحلیلی رسپانسیبل استیت‌کرفت با بررسی پیامدهای تحریم‌ها علیه تهران و مسکو نشان داده‌اند که چگونه این کارزارها به نتایجی متفاوت از اهداف اولیه خود منجر می شوند.
تاثیر معکوس سیاست‌ها
واشنگتن به طور فزاینده‌ای، به واسطه نگرانی‌های امنیتی‌اش نسبت به روسیه و ایران، به تحریم‌های اقتصادی روی آورده، اما این تلاش‌های جداگانه به‌جای تقویت امنیت مورد نظر غرب، تأثیر معکوس داشته است.
در ایران، تحریم های ایالات متحده اقتصاد تهران را دچار دردسر کرده، اما به طور ناخواسته نوعی مقاومت داخلی در برابر مذاکرات جاری ایجاد کرده و به مانعی در برابر تلاش‌های دیپلماتیک برای محدود کردن برنامه هسته‌ای مورد مناقشه این کشور مبدل شده است.
شاید از دست داده باشید:
- پوتین در حال ایجاد اتحاد جهانی ضدغرب/ روسیه ناهار مجانی ایران را می‌خورد
- صحبت‌های جدید بایدن در مورد مذاکرات رفع تحریم‌های ایران
- طعنه پوتین به اردوغان: بعد از اوکراین به ما هم پهپاد بدهید، می‌خواهیم!
به طور مشابه، تحریم‌ها علیه روسیه پس از تهاجم این کشور به اوکراین در ابتدا تولید ناخالص داخلی این کشور را کاهش داد، اما از آن زمان به مسکو انگیزه داد تا متحدان و بازارهای جدیدی پیدا کند و در نتیجه قدرت تحریم‌ها را کاهش و روابط کرملین با شرکای مایل به تضعیف تلاش‌های غرب برای منزوی کردن آن‌ها را افزایش داد.
بنابراین، تلاش‌های جداگانه تحریمی، به طور ناخواسته به دو دغدغه امنیتی واشنگتن در منطقه انگیزه داده تا همکاری‌های اقتصادی و امنیتی خود را افزایش دهند.
ایران
دولت ترامپ تحریم‌های گسترده علیه برنامه هسته‌ای ایران را در سال ۲۰۱۸ بار دیگر فعال و در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ گسترش داد، میلیاردها دلار از دارایی‌های خارجی ایران را مسدود کرد، درآمد ناشی از صادرات نفت ایران را به‌طور چشمگیری کاهش داد و اقتصاد را موقتاً وارد رکود کرد.
اما این تحریم‌ها به جای این‌که جمهوری اسلامی را به زانو درآورد، ناخواسته قدرت سیاسی داخلی محافظه‌کاران و تندروهای تهران را تقویت کرد و حمایت عمومی از فعالیت‌های هسته‌ای را افزایش داد. یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۱ که توسط مرکز مطالعات بین‌المللی و امنیتی دانشگاه مریلند انجام شد، نشان داد که سه‌چهارم مردم ایران از فعالیت‌های رو به رشد هسته‌ای تهران حمایت می‌کنند، حمایتی که افزایش غنی‌سازی و انباشت هسته‌ای مورد بحث را برای تهران در مواجهه با فشارهای بین المللی آسان‌تر کرده است.
نتیجه این که از زمان اعمال مجدد تحریم‌ها، ایران ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده خود را افزایش داده، توانایی‌های غنی‌سازی خود را برای تولید سوخت بیشتر گسترش داده و رهبری میانه‌روتر در تهران را با تندروهایی که تمایل کمتری برای سازش با واشنگتن ندارند، جایگزین کرده است. فضای سیاسی ایران و مقاومت فزاینده آن در برابر تحریم‌ها، از طریق افزایش همکاری‌های دوجانبه و انرژی، توافق بر سر راه تجاری جدید و انتقال فناوری نظامی که تحریم‌ها را دور می‌زند و تلاش‌های آمریکا را در هر دو جبهه تضعیف می‌کند، فضایی برای بهره‌برداری روسیه ایجاد کرده است.
روسیه
مدت کوتاهی پس از از سرگیری آخرین دور مذاکرات در وین، روسیه به اوکراین حمله کرد و یک بحران ظاهرا نامرتبط بین طرف‌های کلیدی برجام آغاز شد. سپس ایالات متحده یک تلاش بین المللی را با حمایت ۴۰ کشور از سراسر جهان برای اعمال تحریم‌های گسترده و دردناک علیه مسکو رهبری کرد.
ترکیب تحریم‌های چندجانبه علیه روسیه در ابتدا باعث کاهش ۱۱ درصدی تولید ناخالص داخلی روسیه و کاهش قابل توجه ارزش روبل شد. این تلاش‌ها در ابتدا به دلیل سرعت متحدان غربی در واکنش به تهاجم، مورد استقبال قرار گرفت. با این حال، پس از ضربه اولیه تحریم‌ها در ماه فوریه، روسیه توانسته است اقتصاد خود را به طور قابل ملاحظه‌ای تثبیت کند -روبل در حال حاضر به ارزش قبل از تهاجم خود بازگشته و درآمدهای نفتی تا حدی با دور زدن تحریم‌ها احیا شده است.
مسکو تلاش کرد از موقعیت خود در مذاکرات ایران و اهرم اقتصادی منطقه‌ای خود برای کاهش تأثیر تحریم‌های جدیدی که به واسطه بحران اوکراین با آن مواجه بود، استفاده کند. روسیه خواستار «ضمانت‌های کتبی» از ایالات متحده شد تا همکاری مسکو با ایران تحت تأثیر تحریم‌های مرتبط با جنگ اوکراین نخواهد شد و کرملین را به جستجوی راه‌های دیگر برای رفع تحریم‌ها می‌سپارد.
مشارکت با ایران نه تنها به کمک تلاش‌های روسیه برای مقابله با تحریم‌ها می‌آید، بلکه منافع امنیتی مسکو را نیز تامین می‌کند. تهاجم نظامی به اوکراین نه تنها باعث شکاف در ناتو نشد، بلکه منجر به با تلفات فزاینده و پرهزینه‌تر کم موفقیت‌آمیزتر از آنچه شد که پوتین پیش‌بینی کرده بود. با کوچک شدن فهرست شرکای بالقوه، روسیه به طور فزاینده‌ای برای تقویت روابط با سایر کشورهایی که دارای منافع مشترک هستند، تشویق می‌شود.
این مطالب را هم ببینید:
- پایان کار برجام/ تیم مذاکره‌کننده اساسا به برجام باور نداشتند
- چهار تحول احتمالی مهم در صحنه سوریه پس از اجلاس روسیه، تهران و ترکیه
- احیای برجام به نفع روسیه نیست؟/ مسکو به دنبال استفاده از ایران
شراکتی مخاطره‌آمیز
در حالی که همکاری –از جمله همکاری هسته‌ای- بین تهران و مسکو تازگی ندارد، در سال‌های اخیر اهمیت کمتری داشت. طبق گزارش‌ها، کمک روسیه به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در سال ۲۰۱۲ نقش کلیدی در اجرای برجام داشته است. اما سابقه تاریخی نشان می‌دهد روسیه به طور کامل به توافق هسته‌ای بین‌المللی با ایران متعهد نیست و تغییر مناسبات ژئوپلیتیکی می‌تواند باعث شود که ایرانِ در حال توسعه برنامه هسته‌ای در تضاد با واشنگتن را به یک ایرانِ نزدیک به غرب ترجیح می‌دهد.
در ماه مارس سال جاری، روسیه بار دیگر نشان داد که تعهدش به ایرانِ غیرهسته‌ای تنها تا زمانی که از نظر سیاسی به مصلحت باشد پابرجاست -به طور خاص، زمانی که کاهش تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به تحریم‌ها علیه مسکو به دلیل جنگ اوکراین مرتبط باشد.
اکنون که تحولات اخیر روسیه و ایران را در تیررس تحریم‌های آمریکا قرار داده، این دو به دنبال راه‌های جدیدی برای همکاری هستند که نظارت‌های بین‌المللی و آمریکایی را دور می‌زند، اهرم‌های واشنگتن را در هر دو جبهه تضعیف می‌کند و مسیری را در اختیار روسیه قرار می‌دهد –که در صورت گشتن ترجیحات هسته‌ای‌ش- برجام را برچیند.
همکاری در حال اوج گرفتن تهران و مسکو در ماه‌های اخیر به طور فزاینده‌ای آشکار شده است. این دو در اواخر ماه می توافقنامه‌ای را امضا کردند که همکاری‌ها در بخش انرژی را گسترش داد. تجارت دوجانبه تنها در سه ماه اول سال ۲۰۲۲ بیش از ۱۰ درصد رشد داشته است. دو طرف هم‌چنین در مورد افزایش همکاری‌های خود در زمینه انرژی هسته‌ای با پیروی از همان مدل نیروگاه بوشهر که توسط روسیه ساخته شده، گفتگو کردند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در ماه گذشته در جریان سفر خود به تهران خاطرنشان کرد که هر دو کشور با تحریم‌های گسترده ایالات متحده مواجه هستند و همکاری بیشتر می‌تواند با «نفوذ سلطه‌گرایانه ایالات متحده و اقمارش» مقابله کند. اکنون ابعاد نظامی این روابط هم بیشتر مورد حساسیت قرار دارد –از جمله اتهام فروش پهپاد به روسیه.
شراکت بین مسکو و تهران بر اساس عزم متقابل برای مخالفت با نفوذ غرب می‌تواند تهدیدی جدی برای منافع امنیتی آمریکا و غرب، به ویژه در خاورمیانه، باشد. در واقع تحریم هایی که واشنگتن به طور فزاینده برای مقابله با این تهدیدات امنیتی به کار می گیرد، ممکن است مسیرهای جدیدی را ایجاد کند که به طور ناخواسته اهداف آینده آن را تضعیف کند. در واقع تحریم‌ها به ایجاد شراکتی کمک کرده که خنثی کردن آن دشوار خواهد بود.
