پنج پیش‌بینی مهم درباره چین و آینده متحد استراتژیک ایران

به گزارش تازه‌نیوز، رویداد۲۴ نوشت: ایران در سال‌های اخیر یکی از کشورهای نزدیک به چین شده است و این کشور نیز عمدتا در همه نشست‌ها و جلسات خارجی از ایران حمایت کرده و تلاش کرده از حق وتوی خود برای حمایت از ایران استفاده کند. این سیاست در در ایران به نام «چرخش به شرق» توصیف شده است و کارشناسان زیادی بر این باورند که جمهوری اسلامی تلاش می‌کند در قطب مقابل غرب که با «روسیه و چین» تعریف می‌شود، قرار بگیرد و اینگونه ایده‌های مقابله با آمریکا و به ویژه غرب را پیش ببرد.

این سیاست در ایران هواخواهان چندانی ندارد و منتقدان بر این باورند که چرخش کامل جمهوری اسلامی به سمت چین و روسیه و اتکای کامل به این دو کشور، منافع ایران را در بلندمدت به خطر خواهد انداخت زیرا جمهوری اسلامی ناچار است پاسخ حمایت‌ها را به شیوه‌هایی بدهد که گاه نامتعارف است؛ شیوه‌هایی که منتقدان آن را «استعمار جدید» می‌نامند و معتقدند جمهوری اسلامی در برابر چین نقش یک مستعمره را بازی می‌کند.

چین در سال‌های گذشته با مشکلات بزرگی مواجه بوده است؛ از بحران بزرگ کرونا گرفته تا اعتراضات و نقش بی‌المللی این کشور. با چنین وضعیتی سوال مهم این است که این کشور در آینده با چه شرایطی روبروست؟ آیا جمهوری اسلامی روی اسب بازنده شرط‌بندی کرده یا کرنش‌های مداوم در مقابل چین بالاخره سودمند خواهد شد؟ برای پاسخ به این پرسش بهتر است یگ پیش‌بینی از وضعیت آینده چین داشته باشیم تا بدانیم با چه شرایط احتمالی روبرو خواهیم بود.

پیش‌بینی برای یک کشور با جمعیت ۱.۴ میلیارد نفر ساده نیست، اما می‌توان به موضوعات مهم پرداخت و احتمال‌ها را بررسی کرد. اکونومیست در گزارشی به قلم جیمز پالمر معاون دبیر سرویس سیاست خارجی این نشریه، پنج پیش‌بینی درباره سال آیند ه چین را منتشر کرده و طیفی از پیش‌بینی‌ها از «بازگشت دوباره ویروس کرونا» تا «پایان شی جین پینگ» را محتمل دانسته است.

این مطالب را هم ببینید:

• عکس| پیام عجیب سفارت ایران در بحبوحه کرونا در چین: دوستان چینی ایران از شما استقبال می‌کند!
• ادعای سازمان اطلاعات داخلی آلمان درباره ایران، روسیه و چین/ خطر جاسوسی روسیه
• جدیدترین موضع ایران در مورد مذاکرات برجام

۱) بازگشت کرونا به چین

چین با بحران دوم کووید-۱۹ دست‌وپنجه نرم می‌کند و این تصویر برای همه جهان وحشتناک به نظر می‌رسد. گزارش‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های چین (CDC) نشان می‌دهد بین ۱ تا ۲۰ دسامبر، ۲۵۰ میلیون نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند. این آمار‌ها نشان می‌دهد که لغو سیاست «کووید صفر» توسط دولت در ۷ دسامبر عجولانه بوده است. برآورد CDC چین می‌گوید تقریباً ۳۷ میلیون نفر در سه شنبه گذشته به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند.

سیستم مراقبت‌های بهداشتی چین به دلیل سال‌ها عدم آمادگی و تمرکز بر پیشگیری به جای درمان، در حال حاضر با این مشکل دست به گریبان است. با نرخ مرگ و میر ۰/۳ درصدی و ۲۵۰ میلیون نفر مبتلا به کرونا، باید در انتظار ۷۵۰ هزار مرگ احتمالی باشیم. با این نرخ رشد تصاعدی، موج اول می‌تواند تا پایان ژانویه به ۶۰ درصد از جمعیت چین ضربه بزند. این به معنای ۹۰۰ میلیون مبتلا و ۲.۷ میلیون مرگ است.

البته ناشناخته‌های زیادی وجود دارد و این امکان وجود دارد که سویه‌ای که در حال حاضر در چین گسترش یافته کمتر کشنده باشد. ما فقط می‌توانیم امیدوار باشیم. کسانی که از چین خبر می‌دهند می‌گویند افرادی بدون ترک خانه‌شان به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند. این نشان می‌دهد ممکن است از طریق سیستم‌های مرکزی تهویه هوای آپارتمان‌ها هم کرونا در حال گردش باشد.

تعداد زیاد مرگ و میر تأثیر روانی بسیار زیادی خواهد داشت، به خصوص وقتی صحبت از این باشد که آیا سیاست «کووید صفر» ارزشش را داشت یا خیر. تجربه هند در مورد کرونا نشان می‌دهد، اگر این سیاست وجود نداشت، چین می‌توانست در سال ۲۰۲۰ چندین میلیون مرگ ناشی از کرونا داشته باشد. با این حال، انتظار یک بحران سیاسی عمومی در چین را نداشته باشید. تأثیر (اجتماعی) مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ در سراسر جهان حتی در کشور‌هایی که تلفات سنگینی دارند، به طرز شگفت‌انگیزی کاهش یافته است.

علاوه بر این، پس از ۲۵۰ میلیون مورد ابتلا، چین به طور رسمی تا ۲۳ دسامبر تنها ۸ مورد مرگ را گزارش کرده است. ترس از خشم عمومی یکی از دلایلی است که چین به وضوح در مورد تعداد کشته‌ها دروغ می‌گوید. البته این روش مضحک در بسیاری از کشورهای دیکتاتوری وجود دارد و معمولا «آمار» در این کشورها یا محرمانه است یا جعلی ساخته می‌شود.

مهدی ذاکریان: تغییر رویه چین نشانه بارز قدرت دیپلماسی سعودی است/ عربستان یکی از ابرقدرت‌های جهان را به تغییر واداشته است

۲) اقتصاد چین

آمار مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ در چین تنها داده مشکوک در سال ۲۰۲۳ نخواهد بود. آمار‌های اقتصادی چین احتمالاً حتی مبهم‌تر از حد معمول است: با توجه به مقیاس موج کنونی کووید-۱۹ بعید است که اقتصاد این کشور به گونه‌ای که اقتصاد کشور‌هایی مانند ویتنام پس از لغو سیاست‌های سختگیرانه کووید-۱۹ بهبود پیدا کرده، رو به رشد باشد.

چین با تقاضای مصرف‌کننده زیادی رو به روست، اما احتمالاً به دلیل ترس مردم از ابتلا به کرونا، این تقاضا به آرامی کاهش می‌یابد. پس از دو سال سخت، فشار سیاسی بر مقامات دولتی محلی و مرکزی برای ارائه داده‌های مثبت، بسیار زیاد است. این بر آمار جمعیت نیز تأثیر خواهد گذاشت. محققان معتقدند جمعیت چین در حال حاضر در حال کاهش است.

علاوه بر این، کرونا با از دست دادن کارگران کلیدی به دلیل بیماری یا مرگ، به زنجیره تامین ضربه خواهد زد. در بدترین سناریو، روستا‌ها و شهر‌های کوچکی که درگیر شیوع کرونا نشده‌اند به همان روش‌هایی را که در ابتدای همه‌گیری انجام می‌شد، قرنطینه خواهند شد و سفر‌ها را متوقف کنند. دولت مرکزی نسبت به سال ۲۰۲۰ در اجرای این روش‌ها بسیار خصمانه‌تر عمل خواهد کرد، اما توانایی‌های اجرایی آن در روستا‌ها کند و نسبتاً ضعیف می‌شود.

علاوه بر همه اینها، چین مشکلات اقتصادی زیادی دارد که نتیجه همه‌گیری نیست. بخش املاک، که بیشتر رشد اقتصادی کشور را به خود اختصاص داده است، به فروپاشی تدریجی ادامه می‌دهد. ایالات متحده یک مجموعه سیاست تمام‌عیار برای جدا کردن اقتصاد خود از چین را آغاز می‌کند؛ و شبح رکود جهانی در حال ظهور است. دولت چین ممکن است بتواند با سیاست‌های محرک برای مدتی از رونق املاک حمایت کند، اما در مقطعی باید با واقعیت روبرو شود.

به همین ترتیب، سیاست‌های ایالات متحده که فناوری چین را هدف قرار می‌دهند، احتمالاً منجر به سرمایه‌گذاری‌های عظیم دولت چین در حوزه تکنولوژی خواهد شد، اما این سیاست‌ها به ارتباطات دولتی بستگی دارد.

۳) رونق سفر به چین

یکی از چیز‌هایی که ممکن است در سال ۲۰۲۳ سر و صدا کند، سفر است. تقاضای داخلی تا زمانی که موج کنونی کرونا تمام نشود، بهبود نخواهد یافت، اما در تعطیلات اکتبر (مهر تا آبان سال آینده) ممکن است شاهد آمار بی‌سابقه افزایش سفر‌ها باشیم. سفر‌های خارجی خیلی زودتر شروع می‌شود. با کاهش زمان قرنطینه و احتمالاً پایان کامل آن، مردم چین با حمعیت زیاد به به خارج از کشور سفر می‌کنند، چه برای دید و بازدید دانشجویان چینی که در در ایالات متحده مشغول به تحصیلند چه برای رفتن به سواحل تایلند.

همچنین در میان جوانان تمایل به مهاجرت از کشوری که دائماً در حال عقب‌نشینی است، زیاد شده است. کشور‌های غربی به جای حرف زدن درباره پارانویای مهاجرت چینی‌ها، باید به دنبال جذب موج عظیمی از استعداد‌های بالقوه باشند.

۴) اعتراضات در چین

پس از موج اعتراضات در پایان سال ۲۰۲۲، چین احتمالا شاهد تظاهرات جسته و گریخته بیشتری در سال آینده خواهد بود. اگرچه معترضانی که خواستار کناره‌گیری شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین بودند، مورد آزار و اذیت یا دستگیری قرار گرفته‌اند، اما معترضان ضد سیاست «کووید صفر» تا حد زیادی از مجازات فرار کرده‌اند. این ممکن است افراد را تشویق کند تا مسائل حساس دیگر را کنار بگذارند. متأسفانه، این خبر بدتر برای بخش املاک و مستغلات است: یکی از رایج‌ترین و موفق‌ترین اشکال اعتراض در چین در دهه گذشته، اعتراض علیه هرگونه تلاش برای تصویب قوانینی مرتبط با مالیات بر دارایی بوده است.

موقعیت شی نیز به شدت تضعیف شده است. به گزارش رویداد۲۴ او سرنوشت خود را به سیاست «کووید صفر» که رسانه‌های چینی مدام از موفقیت آن حرف می‌زدند، گره زد. این به علاوه رکود اقتصادی، منجر به تردید‌های جدی در میان نخبگان سیاسی چین در مورد توانایی او برای رهبری شده است. سوال این است که آیا آن‌ها می‌توانند کاری در این زمینه انجام دهند؟

این احتمال وجود دارد که امسال شاهد تشدید کنترل سیاسی شی جین پینگ، فقط برای تثبیت مجدد قدرت خود بر مردم و حزب کمونیست چین باشیم. اما پس از سال‌ها سرکوب ایدئولوژیک معترضان در چین، چه چیزی برای سخت‌تر شدن باقی مانده است؟

۵) لحن ملایم‌تر چین در عرصه بین الملل

به نظر می‌رسد که مجموعه مشکلات داخلی چین منجر به اتخاذ لحنی ملایم‌تر در صحنه بین‌المللی شده است؛ اگرچه عمدتاً این لحن ملایم در ملاقات‌های خصوصی دیده می‌شود. دیپلمات‌های آمریکایی و دیگر دیپلمات‌ها گزارش می‌دهند که همتایان چینی‌شان بیش از گذشته مایل به گفتگو هستند و لحن ملایم و چهره خندان شی که در دیدار با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در نشست گروه ۲۰ در نوامبر دیده شد ممکن است با وجود ماهیت شدید کشمکش‌های اقتصادی بین دو کشور ادامه پیدا کند اما این روند بسیار نامطمئن به نظر می‌رسد و حتی یک بحران جزئی می‌تواند باعث یخ زدن مجدد روابط چین و آمریکا شود.

رسانه‌های دولتی چین نسبت به یک دهه پیش بیگانه‌هراس‌تر و ضدآمریکایی‌تر شده‌اند و انگیزه‌های قوی برای سرزنش ایالات متحده در خصوص مشکلات چین دارند. البته این دیدگاه هم دو از واقعیت نیست و آمریکا برنامه‌های گسترده‌ای برای کاهش قدرت چین و روسیه اجرا کرده است؛ به خصوص چین که بزرگترین رقیب اقتصادی آمریکا به شمار می‌رود.

همه این مسائل نشان می‌دهد که امسال نباید انتظار مشکلات قابل توجهی در مورد تایوان داشت. دولت چین با مشکلات زیادی برای مقابله دست به گریبان است و نمی‌تواند بحران دیگری را تحمل کند، چه رسد به یک جنگ. این به معنای پایان دادن به سیاست به اصطلاح اتحاد مجدد و مداخله سیاسی در تایوان نیست، اما احتمالاً وضعیت موجود تغییری نخواهد کرد.