نقشه نهایی آمریکا برای ایران و رویکرد جدید علیه تهران/ عربستان کجای ماجرا است؟

به گزارش تازه‌نیوز، دوره اقدام انفرادی در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران در ایالات متحده به پایان رسیده است. دولت جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده از همان نخستین هفته‌های حضور در قدرت در ژانویه 2021 تلاش کرد سیاست حرکت انفرادی و کاملا مستقل واشنگتن در قبال تهران را که در دوره چهارساله دونالد ترامپ باب شده ‌بود تغییر بدهد. خروج یکجانبه امریکا از برجام در سال 2018 میلادی و تعریف سیاست فشار حداکثری علیه تهران منجر به تخریب یک توافق چندجانبه با تهران شد که نه تنها کشورهای غربی بلکه چین و روسیه هم برای حصول آن سال‌ها وقت و انرژی صرف کرده‌ بودند. مجموع سیاست‌های دونالد ترامپ در حوزه سیاست خارجی که پرونده ایران یکی از شاخه‌های آن بود ایالات‌متحده را گرفتار انزوای بی‌سابقه در سطح بین‌المللی کرده بود. تصویر ترامپ تنها در جلسه شورای امنیت با محوریت فعالیت‌های هسته‌ای و منطقه‌ای ایران در حالی که دستان متحدان سنتی امریکا در اروپا هم به نشانه حمایت از او بالا نرفت صحنه بی‌سابقه‌ای در تاریخ معاصر همکاری‌های فراآتلانتیک امریکا و اروپا به حساب می‌آمد.

به نقل از اعتمادآنلاین، جو بایدن در شرایطی بر کرسی ریاست‌جمهوری کشورش تکیه زد که امریکا و اروپا از هم دور شده و متحدان منطقه‌ای واشنگتن در غرب آسیا هم به مدد معامله‌های اقتصادی-سیاسی با ترامپ رویکرد تهاجمی در سیاست خارجی منطقه‌ای را در پیش گرفته و سطح تخاصم در منطقه نه تنها میان رقبایی چون عربستان سعودی و ایران بلکه در جمع شورای همکاری خلیج‌فارس هم بالا رفته بود.

در چنین شرایطی، ترمیم رابطه امریکا با کشورهای اروپایی و اصلاح رویکرد واشنگتن نسبت به تحولات جاری در غرب آسیا به اولویت‌های نخست دولت جو بایدن تبدیل شدند.

این مطالب را هم ببینید:

• ۱۱ نشانه فاجعه‌آفرین؛ ایران خود را برای مرگ برجام آماده می‌کند!
• روسیه خودرو‌های ایرانی را تایید نکرد؛ امکان واردات خودرو وجود ندارد!
• چین به خاطر ایران حاضر به ریسک و مواجهه با آمریکا نیست/خطر بیخ گوش ایران!

در میان پرونده‌های بی‌شمار قرار گرفته روی میز همکاری‌های مشترک امریکا و اروپا، برجام از حیث تاثیر آن بر امنیت بین‌الملل و کمک به برقراری ثبات سیاسی و اقتصادی در منطقه غرب آسیا مهم‌ترین مورد به حساب می‌آمد.

رویکرد دولت جو بایدن برای بازگشت به اجرای برجام که در تناقض با سیاست ترامپ در خروج از این توافق بود به حلقه اتصال مجدد اروپا و امریکا در پرونده ایران تبدیل شد. اگر ترامپ به بهانه ناکافی بودن برجام و ضرورت مذاکرات جامع و فراگیر با ایران که در برگیرنده تمام موارد مورد اختلاف با تهران باشد از این توافق خارج شده بود، جانشین او در ضرورت احیای برجام به عنوان گام نخست و پیگیری ضرورت گفت‌وگو با تهران در سایر پرونده‌های اختلافی از فعالیت‌های منطقه‌ای تهران یا توانمندی موشکی آن در گام‌های بعدی با اروپا اتفاق نظر داشت.

مذاکرات مستقیم ایران و 1+4 و غیرمستقیم تهران و واشنگتن که رسما از بهار 1400 آغاز شد در خرداد همان سال به دلیل تغییر دولت در ایران متوقف شد و علی باقری، رییس جدید هیات مذاکره‌کننده ایران شش ماه بعد یعنی در آذرماه 1400 به پای میز مذاکره بازگشت. این وقفه زمانی عملا به فرصتی برای نزدیک شدن دیدگاه‌های تروییکای اروپایی و امریکا به یکدیگر تبدیل شد و البته از بد حادثه هنوز چندهفته از آغاز دوباره رایزنی‌ها در وین برای احیای برجام نگذشته بود که تجاوز نظامی روسیه به اوکراین مهره‌های شطرنج را باز هم جابه‌جا کرد.

در این جابه‌جایی همصدایی اروپا و امریکا بیش از پیش شد و اتهام همکاری ایران با روسیه در جنگ اوکراین که از سوی غرب طرح و از جانب تهران تکذیب شده بود عملا به قرار گرفتن تهران در جبهه مسکو و مقابل اروپا و امریکا منتهی شد. در کنار این تحولات بین‌المللی، آغاز اعتراض‌ها و ناآرامی‌های داخلی در ایران در شهریور ماه 1401 به محور جدیدی برای رویکرد ضدایرانی واحد غرب در برابر تهران تبدیل شد.

مجموع این تحولات باعث شد تا اعمال سیاست فشار حداکثری که روزگاری تنها مجری آن ایالات‌متحده بود به رویکرد واحد اروپا و امریکا در قبال تهران تبدیل شود. هدف اصلی این رویکرد هم تضعیف هرچه بیشتر تهران با ابزار منزوی‌سازی سیاسی و تهدیدانگاری امنیتی به موازات تداوم و تشدید فشار اقتصادی بود.