۲ عامل بسیار مهم برای احیای برجام/ مذاکره مستقیم ایران و آمریکا در روزهای آینده؟
برجام جایگزین ندارد و احیاء آن هم امکان‌پذیر است، منتهی نیازمند دو عامل است.
به گزارش تازه‌نیوز، با اوج‌گیری حملات به موسویان، رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران در امور هسته‌ای، وی بار دیگر در نوشتاری که در سایت «میدل ایست‌ای» منتشر کرده، ایران و آمریکا را به مذاکره مستقیم در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک فراخوانده و چهار پیشنهاد برای احیای برجام و ماندگاری آن داده است. موسویان در یادداشت اخیر خود می‌نویسد: «با توجه به در پیش بودن سال انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری آمریکا و عدم موافقت کنگره با برجام، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، احیاء برجام را رها و به قصد مدیریت بحران، سیاست «نه برجام، نه بحران» را به‌عنوان یک سیاست انتقالی کوتاه‌مدت انتخاب کرده؛ درحالی‌که احیاء برجام می‌تواند زمینه‌ساز بهبود روابط دو کشور باشد».
- مشروح این خبر را بخوانید: مذاکره مستقیم تهران و واشنگتن در نیویورک/ فرصت طلایی برای احیای برجام
موسویان با اشاره به اینکه «دولت بایدن متوجه شده که خروج دونالد ترامپ از برجام و اعاده تحریم‌ها علیه ایران، نتیجه باخت-باخت برای غرب و ایران داشت»، به سخنرانی بحث‌برانگیز اخیر خود در فرماندهی استراتژیک آمریکا اشاره کرده و نوشته که در آن سخنرانی، چند دلیل در مورد خسارت غرب از خروج ترامپ از برجام ارائه کرده بود. این دلایل، از این قرار است:
۱) ایران برنامه هسته‌ای خود را توسعه داد، سطح غنی‌سازی از ۶۷/۳ درصد به ۶۰ درصد افزایش یافت و زمان گریز هسته‌ای نیز از یکسال به حدود ۱۲ روز رسید.
۲) تحریم‌های ترامپ و خرابکاری‌ها و ترور‌های اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران نتوانست مانع پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران شود.
۳) چرخش ایران به شرق به‌ویژه روسیه و چین و پیوستن ایران به سازمان شانگ‌های و گروه کشور‌های بریکس سرعت یافت. ایران پهپاد به روسیه صادر کرد و غرب هم مدعی است که این پهپاد‌ها در جنگ علیه اوکراین استفاده شده است.
وی درعین‌حال یادآور شد: «خروج ترامپ برای ایران هم خسارت داشته است. تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا حدود یک‌هزار میلیارد دلار به ایران خسارت زده و تعداد ایرانی‌های زیر خط فقر به حدود ۳۰ درصد از کل جمعیت ایران رسیده است». موسویان در ادامه با اشاره به اینکه «اخیراً وساطت قطر و عمان منجر به یک معامله کوتاه‌مدت بین ایران و آمریکا شده»، نوشته که این معامله کوتاه‌مدت طبق گزارش رسانه ها، بر این اساس است:
۱) ایران سطح غنی‌سازی و ذخایر اورانیوم غنی‌شده را افزایش نخواهد داد و پنج زندانی ایرانی و آمریکایی را آزاد خواهد کرد. متقابلاً آمریکا نیز پنج ایرانی-آمریکایی را آزاد و علاوه بر آن شش میلیارد دلار از وجوه بلوکه‌شده ایران برای نیاز‌های پزشکی و غذایی ایران را آزاد خواهد کرد.
۲) نیرو‌های آمریکایی در منطقه توسط متحدین منطقه‌ای ایران مورد حمله قرار نخواهند گرفت، متقابلاً ایران قادر به فروش نفت بیشتری خواهد بود و همانطور که علی باقری، معاون وزیر خارجه ایران گفته وجوه بلوکه‌شده ایران در عراق هم آزاد خواهد شد.
۳) آنطور که یک مقام اروپایی به من گفت، درحالی که کشور‌های غربی از همکاری نظامی با ایران پرهیز خواهند کرد، اما مانع اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نخواهند شد و اروپایی‌ها هم از مکانیسم ماشه برای اعاده تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران استفاده نخواهند کرد. طبق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، محدودیت همکاری تسلیحاتی با ایران از اکتبر ۲۰۲۳ (ماه آینده) برداشته خواهد شد.
موسویان این توافق کوتاه‌مدت را «تحولی مثبت» می‌داند، اما معتقد است که به سه دلیل زیر ممکن است پایدار نماند:
۱) بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی قدرتمندی در منطقه حضور دارند که می‌توانند حملاتی علیه نیرو‌های آمریکایی ساماندهی کنند و ایران متهم ماجرا شود.
۲) نتیجه انتخابات آمریکا مشخص نیست. اگر یک رئیس‌جمهور رادیکال از جمهوریخواهان انتخاب شود، ممکن است برجام را برای همیشه نابود کند.
۳) معادله چانه‌زنی بین آمریکا و ایران اینگونه بوده که هرگاه آمریکا تحریم‌ها را افزایش داده، ایران هم برنامه هسته‌ای خود را توسعه داده و آمریکا در منطقه هم دچار خسارت‌هایی شده است. بنابراین، ممکن است آمریکا با توافق فعلی تحت سیاست «نه برجام، نه بحران»، بخواهد ضمن حفظ تحریم‌ها، توسعه برنامه هسته‌ای ایران و تقابلات منطقه را مهار کند.
شاید از دست داده باشید:
- دیپلماسی مخفیانه میان تهران و واشنگتن برجام را نجات می‌دهد؟
- امیرعبداللهیان: برجام هیچ‌وقت از دستور کار خارج نشد/ اوکراینی‌ها با نظامیان ایران در عمان مذاکره کردند
موسویان در ادامه تاکید می‌کند که برجام جایگزین ندارد و احیاء آن هم امکان‌پذیر است، منتهی نیازمند دو عامل است:
- گفتگو‌های مستقیم ایران و آمریکا.
- توافق کشور‌های ۱+۵ و ایران برای احیاء برجام براساس متن اوت ۲۰۲۲.
موسویان براین اساس می‌نویسد: «فضای مثبتی که در اثر توافق کوتاه‌مدت اخیر حاصل شده، ایجاب می‌کند که بایدن سیاست «نه برجام، نه بحران» را به «برجام، نه بحران» تبدیل کند. احیاء برجام و اجرای درست آن، زمینه را برای گفتگو‌های ایران و آمریکا در مورد سایر موضوعات فراهم خواهد کرد». وی در ادامه پیشنهاد اصلی خود را ارائه می‌دهد: «مجمع عمومی سازمان ملل تا چند روز دیگر آغاز می‌شود. این نشست فرصت خوبی برای آغاز گفتگو‌های مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا و متعاقب آن برگزاری نشست کشور‌های ۱+۵ و ایران و گفتگو برای احیاء برجام است».
وی در دفاع از پیشنهاد خود و نقشه راه پیشبرد آن نیز می‌نویسد: «دیپلماسی جهت مهار تقابلات یک الزام غیرقابل‌اجتناب است. در سخنرانی اخیرم درمرکز فرماندهی استراتژیک آمریکا پیشنهاد کردم که گفتگو‌های جامع بین تهران و آمریکا به منظور پایان بخشیدن به خصومت‌های ۴۰ساله دو کشور و برقراری روابطی براساس احترام متقابل و عدم مداخله، آغاز شود. درعین‌حال، معتقدم بهتر است قبل از آغاز گفتگو‌های جامع دو دولت، گفت‌وگویی بین نمایندگان کنگره آمریکا و مجلس ایران انجام شود؛ زیرا در کنگره آمریکا و در مجلس ایران مخالفت‌های جدی با گفتگو و بهبود روابط دو کشور وجود دارد. گفتگو‌های جامع دو دولت نیازمند صدای واحد در داخل هر دو کشور است».
باید دید این پیشنهاد جدید موسویان، بار دیگر واکنش تندرو‌های تهران و واشنگتن را برخواهد انگیخت یا آنکه شاهد ابتکارعمل و فعال شدن برخی گرایش‌های میانه‌رو در دو کشور و استفاده از فرصت مذاکره در نیویورک خواهیم بود؟
