مادران ایرانی و پدران افغان؛ صدور شناسنامه برای بی‌هویت‌ها
مدیرکل دفتر امور حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به شناسایی ۴۳ هزار کودک فاقد شناسنامه حاصل از ازدواج مادران ایرانی و پدران غیر ایرانی در کشور، از انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان معاونت رفاه و امور اقتصادی، صندوق کودکان ملل متحد، مرکز تحقیقات پزشکی قانونی و سازمان پزشکی قانونی برای انجام «آزمایش ژنتیکِ رایگان» مادر و فرزند خانوارهای دارای مادر ایرانی و پدر غیر ایرانی خبر داد.
به گزارش تازه‌نیوز، ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی به دلیل قوانین اقامت و تابعیت ایران باعث مشکلاتی شده است که عدم ثبت دقیق این ازدواج‌ها، بی‌شناسنامگی فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها و محرومیت فرزندان از تحصیل، درمان و پوشش‌های حمایتی از جمله این معضلات به شمار می‌روند.
به نقل از ایسنا، براساس گزارش دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در دی‌ماه سال ۱۴۰۰، بیش از ۶۱ درصد این خانواده‌ها جزء سه دهک فقیر جامعه ایران بودند ، ۵۰ درصد این کودکان، هیچ مدرک هویتی حتی یک گواهی تولد هم نداشتند، ۴۶ درصد این فرزندان یا به مدرسه نرفته یا مجبور به ترک تحصیل زودهنگام شده‌اند و فقط ۳ درصد از این زنان و خانواده‌هایشان، تحت پوشش نهادهای حمایتی همچون بهزیستی و کمیته امداد و… قرار دارند. به دنبال همین موضوع قانون اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی و آیین نامه اجرایی نحوه اعطای تابعیت به افراد مشمول این قانون نیز تصویب شد و به عبارتی طبق گفته سید صولت مرتضوی وزیر رفاه– قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی مصوب سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی و آیین‌نامه‌های اجرایی سال ۱۳۹۹، وزارت کشور (ثبت احوال) را مکلف به دادن شناسنامه به فرزندان اتباع و افراد بی‌هویت می‌کند.
«آزمایش ژنتیک رایگان» برای مادر دارای همسر غیر ایرانی و فرزندانشان، وعده دولت برای حمایت از محرومان
و در آخرین اقدامات برای رفع مشکل، طرح «آزمایش ژنتیک رایگان برای مادر دارای همسر غیر ایرانی و فرزندانشان» از سوی دولت سیزدهم به اجرا درآمده است. زهرا قیومی، مدیرکل دفتر امور حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی همزمان با روز جهانی کودک و در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در راستای تحقق وعده‌های دولت سیزدهم در حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و نیازمند، طرح آزمایش ژنتیک رایگان ۳۱ هزار مادر دارای همسر غیر ایرانی و فرزندانشان برای اولین بار در سطح ملی در حال انجام است. این امر مستلزم اطلاع‌رسانی حداکثری به ذینفعان واقعی طرح بوده که بتوان این مساله را به صورت کامل در کشور مرتفع کرد.
وی درباره روند انجام این آزمایشات توضیح داد: افراد مشمول طرح پس از طی مراحل قانونی و تاییدیه‌های لازم، از طریق دادگاه، برای احراز هویت به پزشکی قانونی معرفی می‌شوند. پس از آن پزشکی قانونی با استعلام از ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان‌ها در خصوص دهک درآمدی و احراز شرایط خانوار، در صورت تایید وسع‌سنجی آنان، آزمایش ژنتیک را به صورت رایگان برای خانواده‌های مشمول انجام خواهد داد.
هم‌پیمانی چند وزارتخانه و یونیسف برای احراز رابطه نسبی فرزند و مادری کودکان بدون شناسنامه
بهره‌مندی ۳۰۰۰ مادر و فرزندانشان از این طرح دولت
قیومی افزود: بر اساس آمار منتج از پیمایش میدانی سال ۱۳۹۶ معاونت رفاه اجتماعی، تعداد ۴۳ هزار کودک فاقد شناسنامه در کشور شناسایی شده که حدود ۴۶ درصد این کودکان، فاقد اوراق هویتی و گواهی تولد بودند لذا به منظور حمایت از مادران و کودکان نیازمند، تفاهم نامه‌ای سه جانبه بین معاونت رفاه و امور اقتصادی، سازمان پزشکی قانونی کشور و مرکز تحقیقات پزشکی قانونی با حمایت‌های صندوق کودکان ملل متحد در ایران (یونیسف) منعقد شد؛ طبق این تفاهم نامه آزمایش ژنتیک افراد معرفی شده از سوی دادگاه به پزشکی قانونی جهت احراز رابطه نسبی فرزند و مادری برای متقاضیان بامشمول طرح به صورت رایگان انجام می‌گیرد.
وی ادامه داد: تاکنون حدود ۳۰۰۰ نفر از این مادران و فرزندانشان از مزایای این طرح استفاده کرده‌اند و مابقی خانوارها نیز در این مرحله به مرور تا پایان سال جاری از خدمات این طرح بهره مند می‌شوند. همچنین ممکن است بخشی از جمعیت هدف نیز به صورت مستقل اقدام به انجام آزمایش ژنتیک برای دریافت مدارک هویتی کرده باشند، لذا به نظر می‌رسد که در حال حاضر تعداد این خانوار ها از تعداد جامعه هدف اولیه کاهش یافته است.
به گفته مدیرکل دفتر امور حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، براساس آخرین اطلاعات در دسترس، بیشترین تعداد فرزندان مادران ایرانی و پدران غیر ایرانی در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و تهران ساکن هستند که یکی از علل مهم آن، مرزی بودن دو استان مذکور است.
ارج نهادن به جایگاه زن ایرانی با کاهش مشکلات کودکان آنها
قیومی با اشاره به اقدامات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در راستای کاهش مشکلات کودکان فاقد هویت تصریح کرد: موضوع رفاه و تأمین اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای اصلی توسعه و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی مطرح بوده و همواره در دستور کار برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران کشور قرار داشته است. بهره‌مندی و ارتقاء رفاه اجتماعی یکی از اساسی‌ترین پیش نیازهای توسعه پایدار در جوامع مختلف است و در قانون اساسی جهموری اسلامی ایران و همچنین سند چشم‌انداز بیست ساله توسعه کشور، جامعه ایرانی جامعه‌ای برخوردار از رفاه و امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصت‌های برابر به دور از تبعیض در نظر گرفته شده است.
وی افزود: قوانین بالادستی خوبی درخصوص موضوعات مرتبط با رفاه و تامین اجتماعی و توسعه عدالت و برابری در کشور وجود دارد که از مهم‌ترین آن می‌توان به سیاست‌های کلی تامین اجتماعی ابلاغی مقام معظم رهبری اشاره کرد. در همین راستا به استناد قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی مصوب ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی و آیین‌نامه‌های اجرایی سال ۱۳۹۹ ، که وزارت کشور (ثبت احوال) را مکلف به اعطاء شناسنامه به فرزندان اتباع و افراد بی‌هویت می‌کند، با آسیب‌شناسی به عمل آمده و با توجه به وعده‌های دولت سیزدهم مبنی بر حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و نیازمند کشور، با تاکید بر حفظ کرامت انسانی و ارج نهادن به جایگاه زن ایرانی، تفاهم‌نامه سه جانبه مذکور در سال گذشته منعقد شد.
همچنین وی اعلام کرد که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سعی دارد در تمدید تفاهم‌نامه مذکور با مرکز تحقیقات پزشکی قانونی و سازمان پزشکی قانونی، به منظور تسهیل فرآیندها و توسعه عدالت اجتماعی، این امر را برای تمام خانواده‌های دارای مادر ایرانی و پدر غیر ایرانی که فرزندان آنها دارای مدارک هویتی نیستند به صورت رایگان انجام دهد.
فراهم شدن امکان آزمایش ژنتیک رایگان برای ۳۱ هزار مادر ایرانی دارای همسر غیرایرانی و فرزندانشان تا پایان امسال
مدیرکل دفتر امور حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اعلام این خبر که تا پایان سال جاری، این امکان فراهم شده که ۳۱ هزار مادر ایرانی دارای همسر غیرایرانی و فرزندانشان آزمایش ژنتیک رایگان انجام دهند، افزود: با انجام این آزمایشات رابطه مادر و فرزندی مشخص شده و به عبارتی گامی برای خروج این فرزندان از چرخه فقر با دسترسی به خدمات آموزشی، بهداشتی و حمایتی مهیا می‌شود.
وی معتقد است که براساس سیاست‌های حمایتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با حمایت از مادران ایرانی طرح مذکور، زمینه بهره‌مندی فرزندانشان از خدمات رفاهی و امکانات کشور همانند سایر اقشار جامعه فراهم خواهد شد. به طور قطع این امر، اقدامی موثر در حمایت از زنان ایرانی بویژه زنان ایرانی دارای همسر اتباع خارجی است که تمکن مالی لازم برای انجام تست‌های مربوطه را ندارند.
