صدا و سیما اگر بودجه ندارد چرا روزنامه چاپ می‌کند؟
مجلس درحالی مهر تائید بر افزایش بودجه صدا و سیما زده که انتقادهای بسیاری به عملکرد این سازمان مطرح است و کارشناسان معتقدند که با پیش گرفتن سیاست سلبریتی زدایی حتی برنامه‌هایی که از سوی مردم مورد اقبال قرار گرفته بودند نیز حذف می‌شوند.
به گزارش تازه‌نیوز، ایسکا‌نیوز نوشت: مجلس درحالی مهر تائید بر افزایش بودجه صدا و سیما زده که انتقادهای بسیاری به عملکرد این سازمان مطرح است و کارشناسان معتقدند که با پیش گرفتن سیاست سلبریتی زدایی حتی برنامه‌هایی که از سوی مردم مورد اقبال قرار گرفته بودند نیز حذف می‌شوند.
بودجه صداوسیما برای سال ۱۴۰۳ نسبت به سال جاری ۵۸ درصد افزایش یافته در حالی که رشد بودجه سایر دستگاه‌ها در سال آینده حدود ۱۲ درصد است. افزایش سه برابری بودجه صدا و سیما واکنش‌های متعددی را در پی داشته است و عمده دلیل مخالفان کیفیت پایین تولیدات این رسانه است.
براساس مصوبه کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، دولت مکلف است در سال پیش رو بودجه صداوسیما را از ۱۸ هزار میلیارد تومان به ۲۴ هزار میلیارد تومان برساند. بر این اساس کمیسیون تلفیق از دولت خواسته بودجه پیشنهادی سال آینده صداوسیما را علاوه بر رشد لایحه، در مرحله دوم هم ۳۳ درصد افزایش دهد.
حسین رجایی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در دفاع از افزایش بودجه گفته است: امروز صدا و سیمای ما یک تنه در مقابل بیش از ۳۰۰ شبکه بیگانه که خیرخواه مردم ایران نیستند و روز به روز در حال افزایش دشمنی خود با کشور ما هستند، مقابله می‌کند.
رییس سازمان صداوسیما نیز در دفاع از ضرورت اختصاص این بودجه به سازمان مطبوعش می گوید: بودجه‌ای که به سازمان اختصاص یافته بر اساس جدول تکالیف تولید است.
حمید جبلی همچنین گفته: لازم است زمان شروع برنامه‌های انتخابات، زمان تشکیل ستاد انتخابات رسانه ملی، اقدام به تشکیل و ایجاد ۲۰۰ کانال رادیو و تلویزیونی و تولیدات شبکه خبر در این حوزه نسبت به دوره‌های قبل بررسی و قیاس شود. با مراجعه به آرشیو سازمان و صفحات سیاسی روزنامه‌ها و مقایسه تولیدات سازمان در این دوره و دوره‌های قبل‌تر، مشخص می‌شود که آیا سازمان در این دوره بیشتر کار کرده یا دوره‌های گذشته انتخابات.
اما در مقابل عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح طلب در واکنش به افزایش بودجه صدا و سیما به کنایه نوشت است: «مشکل صداوسیما همین بودجه‌های کلان است که برای به دست آوردنش باید امتیاز داد. هنگامی که هر چه خواستید از جیب ملت تامین شود، دیگر نیازی به خلاقیت و مدیریت و جلب نظر مردم نیست.»
عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی در دولت حسن روحانی هم این پرسش را طرح کرده که: « وقتی فیلم‌های سینمایی که وزیر ارشاد آقای رییسی به آنها افتخار می‌کند برای دیده شدن در کشور مجبور به پخش آگهی در شبکه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور هستند این حد افزایش بودجه برای چیست؟».
آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت سابق نیز به مقایسه افزایش بودجه صدا و سیما و پلتفرم های شبکه نمایش خانگی پرداخته و نوشته است: «مالیات‌ستانی از مردم را بیشتر کنید و بدهید به صداوسیما؛ در حالی‌که درآمد سالانه فیلیمو -با همه محدودیت‌هایی که برایش ساختید- از صداوسیمای عریض و طویل بیشتر است. اصلاح این رویه‌های نادرست ارتباطی با تفکر سیاسی ندارد، کمی بینش و مقداری برنامه و صد البته عرضه می‌خواهد»
برخی منتقدان دیگر نیز این افزایش بودجه را به علت تبلیغ صدا و سیما برای مجلس می‌دانند اما در سال‌های اخیر چند درصد مردم اخبار را از طریق صدا و سیما دنبال می‌کنند؟ جدیدترین نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهد که کمتر از ۳۸ درصد مردم اخبار را بیشتر از طریق صداوسیما دنبال می‌کنند و ۳۱ درصد نیز شبکه‌های اجتماعی را برای این امر ترجیح می‌دهند. براساس این نظرسنجی، حدود ۹ درصد هم از طریق ماهواره اخبار کشور را پیگیری می‌کنند که این عدد نسبت به سال‌های قبل کاهش داشته است. این آمار در مقایسه با آمار مشابه برای انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۳۹۶، دستخوش تغییراتی شده است. درآن نظرسنجی، صداوسیما از نظر اعتماد مردم به منابع رسانه‌ای با ۵۱.۵ درصد در صدر قرار گرفته بود و شبکه‌های اجتماعی سهم ۱۲ درصدی داشتند. این که هم اکنون ۳۱ درصد مردم ترجیح می‌دهند اخبار را از شبکه‌های اجتماعی دنبال کنند، نشان از این دارد که اعتماد به شبکه‌های اجتماعی افزایش یافته است و احتمالاً در آینده‌ای نزدیک، صداوسیما مرجعیت رسانه‌ای را کاملاً به شبکه‌های اجتماعی واگذار خواهد کرد.
شایان ذکر است که صداوسیما براساس بسیاری از آمارها در سال‌های اخیر، روند کاهشی در جذب مخاطبان خود داشته و سریال‌های تلویزیونی این رسانه نیز با کمترین مخاطب طی سال‌های اخیر مواجه بوده است.
آخرین آمار مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیما در شهریور ۱۴۰۲ از کاهش ۱۵ تا ۲۰ درصدی تعداد بیننده سریال‌های تلویزیونی خبر می دهد.
همچنین در گزارش اداره کل روابط عمومی رسانه ملی که آمار مخاطب سه سریال در حال پخش در نیمه دوم مردادماه را نشان می‌دهد، مجموعه «بازپرس» شبکه یک ۲۲.۵ درصد مخاطب، «عشق کوفی» شبکه سه۱۳.۴ درصد مخاطب و تکرار سریال «گاندو ۲» از شبکه آی‌فیلم۱۱.۱ درصد مخاطب جذب کردند.
افزایش تامل برانگیز بودجه صدا وسیما این شائبه را در بین برخی تحلیل‌گران ایجاد کرده است که برخی از جناح‌های سیاسی در مجلس با افزایش بودجه صدا و سیما در پی تسلط به این رسانه هستند. علی خضریان نماینده مجلس در گفتگویی خبر داده افزایش بودجه صدا و سیما به پیشنهاد کمیسیون فرهنگی مجلس صورت گرفته است.
شاید فهرست اعضای این کمیسیون مهر تاییدی بر این ادعا باشد. مرتضی آقا تهرانی دبیرکل جبهه پایداری انقلاب اسلامی رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و بیژن نوباوه وطن عضو جبهه پایداری نایب رئیس اول این کمیسیون هستند. پیشتر منصور حقیقت‌پور، مشاور علی لاریجانی گفته بود جبهه پایداری بدون خونریزی صدا و سیما را گرفته است.
محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت روحانی گفت: دلیل افزایش بودجه صدا و سیما افزایش هزینه‌های این سازمان است، صدا و سیما بی‌رویه بزرگ شده و نمی‌تواند به تنهایی درآمد کسب کند و با توجه به بدنه بزرگی که دارد نیاز دارد از دولت بودجه بگیرد. بنابرین اولا اشکال این سازمان را باید در مدیریت هزینه‌هایش دید و در ثانی در موضوع تامین درآمدها که هر دوی این‌ها برمی گردد به بحث کاهش بیننده. عمده درآمدهای صدا و سیما باید از محل تبلیغات باشد اما این سازمان نتوانسته از مجموعه امکاناتی که دارد درآمدزایی کند زیرا در این زمینه متبحر نیست بنابراین درآمدش – نسبت به تورم سرسام آوری که وجود دارد و همچنین افزایش نرخ ارز که بر روی تامین تجهیزات اثر دارد،- کاهش پیدا کرده بنابراین مجلس هم هوای صدا و سیما را دارد و بودجه را افزایش می دهد.
آذری جهرمی در ادامه درباره گمانه‌زنی برخی تحلیل‌گران درباره نقش جبهه پایداری در افزایش بودجه صدا و سیما گفت: ساختار صدا و سیما مشخص است و تحت تاثیر مجموعه سیاست‌هایی است که ارتباط چندانی به جبهه پایداری ندارد البته وزن‌کشی گروه‌ها و احزاب مختلف در زمان‌های گوناگون می‌تواند موثر باشد اما این که یک جناح یا یگ گروه بتواند روی برنامه‌های معاونت سیاسی اثرگذار باشد، صحیح نیست.
وزیر ارتباطات دولت پیشین در ادامه گفت: صدا و سیما مخاطبانش را از دست داده و سریال‌هایش را روی بیلبوردهای خیابان تبلیغ می کند واین مساله به این معنا است که مردم به صدا و سیما مراجعه نمی‌کنند. این سازمان تصمیم گرفته در رویکردی که «سلبریتی زدایی» نام دارد، چهره‌ها و برنامه‌هایی که از سوی مردم مورد اقبال بود، کنار بگذارد. گروه‌های مختلف نه لزوما گروه‌های سیاسی می‌توانستند در صدا و سیما حضور داشته باشند و اگر مساله‌ای داشتند صدا و سیما می‌توانست آن را حل کند اما سلبریتی‌ها را حذف کرد بنابرین روز به روز از مخاطبان صدا و سیما کاسته شد و این مساله را می‌توانید در نظرسنجی‌های ایسپا ببینید. صدا و سیما چاره‌ای ندارد که رویکردش را عوض کند و برای بخش‌های مختلف جامعه برنامه تولید کند.
آذری جهرمی در ادامه گفت: هر زمان که سیاست‌گذار در صدا و سیما تصمیم بگیرد بخش‌های بیشتری را در جامعه تحت پوشش قرار دهد، مخاطب هم افزایش پیدا می‌کند و نیازی به افزایش بودجه نیست اما افزایش بودجه یعنی برداشتن فشار از روی صدا و سیما و کندتر شدن روال اصلاح برای بازگشت مخاطب و این ممکن است برای برخی گروه‌های سیاسی مطلوب باشد برای همین بودجه به این سازمان داده‌اند تا خارج از چارچوب‌هایی که تمامیت خواهی آنها را تحت تاثیر قرارد می‌دهد، حرکت نکنند. در گذشته روال این بود که اگر هزینه‌های صدا و سیما افزایش پیدا کند باید تا حدی این افزایش هزینه را خودش تامین کند.
او در ادامه گفت: صدا و سیما دوره‌های مختلفی داشته که تولید محتوا می‌کرده و گروه‌های مختلف را به خود جذب می‌کرده، این رویکرد در دوره آقای ضرغامی اتفاق افتاد، همچنین در دوره آقای سرافرازصدا وسیما سراغ مدیریت هزینه رفت. در دوره آقای جبلی انتظار بر این بود که ایشان تحول هم از جنس محتوایی و هم از جنس هزینه‌ای ایجاد کند که متاسفانه رخ نداده است. صدا و سیما باید به عقبه خود برگردد و تولید محتوا کند. ببینید چند وقت است صدا و سیما محتوایی مثل مختارنامه یا تاک شوی موفق سیاسی تولید نکرده است؟
آذری جهرمی در پایان گفت: در آستانه انتخابات اگر صدا وسیما با شیوهای سنتی مردم را به حضور در انتخابات تشویق کند به نظر می‌آید که منجر به کاهش مشارکت مردم در انتخابات می‌شود. اما به نظر می‌آید سیاست صدا و سیما این است که دلیل کاهش مشارکت در انتخابات را گردن شورای نگهبان بیندازد که تخریب یک نهاد قانونی پسندیده نیست زیرا مجموعه ای از عوامل در کاهش مشارکت مردم در انتخابات تاثیر دارند.
احمد علیرضا بیگی، نماینده مجلس گفت: مشکل صدا و سیما ما، مشکل کمبود بودجه نیست بلکه مشکل این سازمان ناشی از نوع نگاهی است که در حوزهای مختلف به ویژه فرهنگ و رسانه دارد و باعث شده تا از میزان اثرگذاری این رسانه کاسته شود و میدان به رسانه‌های بیگانه سپرده شود؛ این موضوع با تزریق پول و اعتبار قابل حل شدن نیست و البته باید دید صدا و سیما با این بودجه هنگفت چه کار فوق‌العاده‌ای در این شرایط اقتصادی کشور می‌خواهد انجام دهد.
نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو در ادامه گفت: صدا و سیما در مسیر بهبود نیست بنابراین افزایش بودجه نمی‌تواند در افزایش مخاطبان صدا و سیما موثر باشد. مرجعیت صدا و سیما به میزان قابل ملاحظه‌ای از بین رفته است، ریزش مخاطبان صدا و سیما در سال‌های اخیر به علت عدم نگاه واقعی و منطقی این سازمان به موضوعات کشور و خواسته‌های مردم است.
علیرضا بیگی همچنین گفت: تصمیم کمسیون فرهنگی مجلس بر تقویت صدا و سیما است هرچند این کمیسیون دارای کاستی‌هایی است که در جایگاه خود قابل نقد است مثلا نوع نگاه کمیسیون فرهنگی مجلس به موضوعات مختلف مثل مساله عفاف و حجاب بر اساس اصل ۸۵ مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کرده به خصوص اگر بخواهد شکل اجرایی و قانونی پیدا کند.
او در پایان گفت: در ترکیب هیات نظارت صدا و سیما نمایندگی از مجلس حضور دارند که نمادی از اکثریت مجلس هستند و دولت و قوه قضاییه نیز در این هیات نقش دارد و با هم در سوگیری صدا و سیما نقش دارند البته هر حزبی که در کشور در راس قدرت باشد بیشتر می‌تواند از صدا و سیما بهره بگیرد.
مهدی پازوکی؛ استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: صدا و سیما اگر بودجه ندارد چرا روزنامه چاپ می کند؟ چرا به جای پنج شبکه با کیفیت تعداد زیادی شبکه رادیو و تلویزیونی دارد، این سازمان خودش درآمد سرشاری از محل تبلیغات دارد. در حالی که آموزش و پرورش کشوراز مشکلات عدیده ای مثل کمبود معلم در برخی مدارس رنج می برد و یا حقوق کارمند دولت تنها ۲۰ درصد افزایش می یابد، افزایش فزاینده بودجه صدا و سیما نابخردانه و خلاف منافع ملی است.
