مصائب زنان؛ از شرم تا نگرانی انتقال بیماری در ویزیت‌های گروهی
گرچه در صورت اعتراض و اعلام شکایت بیماران از روند ویزیت گروهی پزشکان، امکان پیگرد آن وجود دارد، اما به گفته یک وکیل دادگستری، این موضوع چندان پیگیری نمی‌شود.
تازه‌نیوز/ زهرا خنداندل ـ آیا می‌توانید صف‌های طولانی که زنان باردار ساعت‌ها در انتظار خانم دکتری می‌نشینند که نیست را تصور کنید؟
و البته که این آغاز کار است. حالا اضافه کنید به این موضوع شلوغی مطبی را که جا برای نشستن نیست با ورود خانم دکتر خانم‌های باردار در گره های ۲تا ۳نفره وارد اتاق پزشک می‌شوند؛ آن هم برای معاینه و صحبت از شخصی‌ترین مسائل زندگی‌شان و حتی ممکن است در اتاق ویزیت هم باز باشد!
در این میان در نظر بگیرید که هرلحظه ممکن است مادر بارداری وضع حمل کند و خانم دکتر مجبور به ترک مطب برای انجام زایمان شود.
حتما تا الان فهمیده‌اید که قرار است از«پزشک زنان و زایمان» حرف بزنیم، اما سوژه ما این بار نه درباره زیر میزی گرفتن، نه قطع بودن کارتخوان‌ها و نه حتی وقت گرفتن و در نوبت ماندن چند ماهه است.
این‌بار می‌خواهیم از «زن» و «حریم شخصی زنان» هنگام مراجعه به پزشک حرف بزنیم.
از ویزیت گروهی زنان در مطب پزشکان زنان و زایمان که بسیار باب شده و به یک روال روتین درآمده است آن هم در حالی که در اصل ۲۹ قانون اساسی، برخورداری از خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی، حقی همگانی و دولت مسئول تأمین آن برای همه افراد جامعه است. بر اساس این وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در سال ۱۳۸۱ متنی جامع در خصوص حقوق بیمار تدوین کرد. یکی از محورهای منشور حقوق بیمار، حق احترام به حریم خصوصی بیمار و رعایت اصل رازداری است؛ موضوعی که متأسفانه در خیلی از مواقع رعایت نمی‌شود!
خوب است بدانید که درباره میزان زمانی که طبق قانون، پزشکان باید برای مشاوره و ویزیت بیماران وقت بگذارند، بر اساس استانداردهای ویزیتی که در مصوبه هیات وزیران آمده است؛ در بخش خصوصی، موسسات غیر دولتی و دولتی که وابسته به وزارت بهداشت نیستند، مدت زمان ویزیت یک پزشک عمومی ۱۵ دقیقه، پزشک متخصص ۲۰ دقیقه، پزشک فوق تخصص ۲۵ دقیقه و ویزیت روانپزشک ۳۰ دقیقه است.
آنچه برآنها می‌گذرد
برای اینکه شرایط را بهتر درک کنیم با چند خانم که تجربه بدی در مراجعه به پزشک زنان داشته‌اند به صحبت نشسته‌ایم تا درباره نحوه ویزیت شدن‌شان و آنچه برآنها در اتاق معاینه گذشته است بگویند؛
شیما می‌گوید: یکبار سه نفره وارد اتاق معاینه شدیم. دو خانم باردار بودند اما من به خاطر یک مشکل عفونی به پزشک مراجعه کرده بودم. به محض اینکه مشکلم را گفتم ترس و نگرانی را در آن دو خانم دیدم. جوری که خودم هم شرمنده شدم؛ انگار که کار اشتباهی کرده باشم.
دکتر پس از معاینه من و نوشتن داروهایم پیش یکی دیگر از خانم ها رفت؛ آن مادر باردار گفت: خانوم دکتر تورو خدا خوب روی تخت و همه جارو ضدعفونی کنید!
نمی‌دانید با چه خجالتی سریع لباس‌هایم را پوشیدم و از اتاق ویزیت زدم بیرون.
سارا یک دختر ۶ساله دارد تعریف می‌کند که:
برای کشیدن بخیه‌های بعد از زایمان طبیعی رفته بودم. بین سه نفری که داخل اتاق بودند من نفرآخر بودم. می‌خواستم درباره روابط زناشویی و بهداشت بعد از زایمان سوال کنم و خوشحال بودم که نفر آخر هستم و با خیال راحت می توانم حرفم را بزنم. خانم دکتر به من گفت برو روی تخت برای معاینه آماده شو بعدهم به منشی‌اش گفت ۳ نفر بعدی را بفرست داخل! خلاصه که به خاطر خجالت نتوانستم سوالم را بپرسم.
دیگر سوالاتم را از گوگل می‌پرسم حقیقتا ترجیحم این است که تا مورد اورژانسی پیش نیاید پیش پزشک زنان نروم.
معصومه می‌گوید:
برای کیست سینه به پزشک معالجه کرده بودم. آخرهای معاینه من بود که به خانم دیگری هم گفت بیاید پشت پرده و روی تخت معاینه بخوابد. آن‌هم درحالی که من هنوز آنجا ایستاده بودم و لباس‌هایم تنم نبود. وقتی هم اعتراض کردم با شوخی و خنده گفت همه ما خانوم هستیم دیگر سخت نگیر.
گفتم: فکر کنید مردها هم برای معاینه به پزشک مخصوص‌شان مراجعه کنند و دکترآنها هم بگوید همه مرد هستید خجالت ندارد دیگر!
اصلا شاید من دلم نخواهد کسی بدنم را ببیند. گفت مطب من شلوغ است اگر دوست ندارید می‌توانید پیش دکتر دیگری ویزیت شوید!. بعدش هم چون اصلا نمی‌دانستم که درست ویزیت کرده است و تمرکز کافی داشته برای همین مجبور شدم پیش دکتر دیگری بروم.
احساس می‌کردم رفته‌ام بقالی چیزی بخرم و فروشنده فقط تند تند می‌خواست کار مشتری‌هایش را راه بی‌اندازد.
قانون در این باره چه می‌گوید؟
ایسنا در مصاحبه‌ای با دکتر سعید بیرودیان رئیس هیات مدیره انجمن علمی اخلاق پزشکی ایران به موضوع پرداخته است.
وی درباره رسیدگی به وضعیت معاینه چند بیمار به طور همزمان توسط پزشکان گفت: براساس مفاد کتاب «راهنمای عمومی اخلاق حرفه‌ای شاغلین حرف پزشکی وابسته سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران»، حضور و معاینه چند بیمار به صورت همزمان در مطب پزشکان جزو موارد ممنوعه اخلاق پزشکی به حساب می‌آید. البته تاکنون، شکایتی در ارتباط با معاینه چند بیمار به صورت همزمان توسط پزشکان ثبت نشده است.
او ادامه داد: اگر پرونده‌ای درخصوص معاینه چند بیمار به طور همزمان تشکیل شود از معاونت انتظامی سازمان نظام پزشکی به هیات انتظامی و کمیسیون اخلاق سازمان نظام پزشکی ارجاع داده می‌شود. با توجه به ممنوعیت معاینه بیماران به صورت همزمان در مطب‌های پزشکان بر اساس مفاد کتاب راهنمای عمومی اخلاق حرفه‌ای شاغلین حرف پزشکی وابسته سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، معاینه بیماران در حضور دیگران جزو تخلف شئون پزشکی به حساب می‌آید و هیات انتظامی، خاطیان را جریمه می‌کند.
رئیس هیات مدیره انجمن علمی اخلاق پزشکی ایران با بیان اینکه جرائم تخلف حضور چند بیمار به صورت همزمان متفاوت است، افزود: طیفی از جرائم برای موضوع معاینه چند بیمار به صورت همزمان در نظر گرفته شده، جرائم از تذکر شفاهی در موارد خفیف تا جلوگیری از طبابت موقت یا دائم در موارد شدید در نظر گرفته‌اند. تذکر شفاهی در موارد خفیف، تذکر کتبی، درج در پرونده و جلوگیری از اشتغال موقت یا دائم پزشک در موارد شدید جزو جرائم در نظر گرفته شده هستند.
بیرودیان درباره وضعیت کلی پرونده‌های اخلاق پزشکی نیز به ایسنا گفت: سالیالنه، حدود ۳۰ تا ۴۰ پرونده در استان تهران در ارتباط با اخلاق حرفه‌ای به هیات‌های انتظامی، بدوی و تجدید نظر ارجاع داده می‌شود که مسئولیت رسیدگی به این پرونده‌ها بر عهده کمیسیون اخلاق است. کمیسیون اخلاق در تمام استان‌های کشور فعالیت می‌کند.
نقص قوانین درباره حریم خصوصی
گرچه در صورت اعتراض و اعلام شکایت بیماران از روند ویزیت گروهی پزشکان، امکان پیگرد آن وجود دارد، اما به گفته نادر جعفری، وکیل دادگستری، این موضوع چندان پیگیری نمی‌شود. او در گفت وگویی با شرق گفته است: «بیشترین پرونده‌های قضائی در حوزه پزشکی مربوط به قصور پزشکی است. اما درباره موضوع حریم خصوصی قواعد ما بسیار ناقص است و به نظر می‌رسد اراده‌ای هم برای اصلاح این قوانین و به‌روزرسانی آنها وجود ندارد.»
او به ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) اشاره می‌کند. در این ماده آمده است: «اطبا و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می‌شوند، هرگاه در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا کنند به چهل‌وپنج روز و دوازده ساعت تا شش ماه حبس یا به یک‌میلیون‌و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند.»
جعفری می‌گوید: «قاعدتا وقتی پزشک چند بیمار را همزمان ویزیت می‌کند، این اتفاق می‌افتد، اما کسی شکایت نمی‌کند. شکایت از پزشک به قوه قضائیه برای بیمار هم چندان به‌صرفه نیست. علی‌رغم هزینه وکیل، ممکن است قاضی به بیمار بگوید افشای اسراری در کار نبوده است. شما که وضعیت را دیدی، می‌توانستی مسئله را مطرح نکنی. این‌طور نبوده که مشکلت را بگویی و پزشک برود این موضوع را به دیگران بگوید. این ماده هم درباره افشای اسرار حرف می‌زند و مشخصا به نقض حریم خصوصی اشاره ندارد.»
اما جعفری راهکار دیگری برای پیگیری این موضوع مطرح می‌کند: «این مسئله را از طریق پیگیری صنفی می‌توان دنبال کرد. این موارد تخلف صنفی محسوب می‌شود و سازمان نظام پزشکی مجازات‌هایی برای آن در نظر می‌گیرد که عمدتا صنفی هستند؛ مثلا درج در پرونده یا بدترین حالت ابطال پرونده طبابت.»
