فروپاشی چرخه تأمین سوخت کشور؛ پزشکیان مجبور به افزایش قیمت بنزین می‌شود؟
احتمالاً بارها این استدلال را شنیده اید که قیمت آب معدنی از بنزین گران تر است و اکنون نیز دولت به دنبال آن است که با استفاده از چنین استدلال هایی یارانه های پرداختی برای بنزین را کاهش دهد و قیمت را آزاد کند، اما آیا چنین استدلالی عقلانی است؟
به گزارش تازه‌نیوز، اخیراً بار دیگر در محافل خبری این تحلیل به گوش می رسد که قیمت بنزین از آب ارزان تر است و باید به نرخ های فوب نزدیک شود، اما این استدلال هم از نظر تکنیکی و هم از نظر اقتصادی نادرست به نظر می رسد، چراکه در حقیقت آب غیر بسته بندی شده تقریباً رایگان است و اگر هم مقایسه ای صورت می گیرد، با بسته بندی آب است که به دلیل جهانی بودن قیمت محصولات پلیمری در کشور به نرخ جهانی به دست مردم می رسد، اما خود آب قیمتی ندارد و مانند بنزین با نرخ یارانه ای به دست مردم می رسد.
اما از نظر اقتصادی نیز باید گفت که مقایسه یک کالای یارانه ای با یک محصول غیر یارانه ای، معقول به نظر نمی رسد و این که بخواهیم با این استدلال از یارانه های پرداختی برای یک کالا انتقاد کنیم، معقول نیست و به نظر می رسد دولت باید قبول کند که دیگر توان پرداخت یارانه های انرژی را ندارد و سال ها توسعه نیافتگی موجب شده است که این کمبودها ایجاد شود و اکنون به نوعی بن‌بست در زمینه تأمین سوخت رسیده ایم. از طرفی دولت امکان تأمین یارانه های سوخت را ندارد و مصرف به گونه ای افزایش پیدا کرده که واردات بنزین روز به روز افزایش پیدا می کند. از طرفی هم وضعیت معیشتی مردم اجازه نمی دهد که افزایش قیمت بنزین محقق شود و در صورت گران کردن بنزین، چالش های اقتصادی مردم شدت خواهد گرفت.
- الان زمان افزایش قیمت بنزین نیست/ بنزین در ایران ارزان نیست نرخ تورم به شدت بالاست
- افزایش قیمت بنزین خطرناک است/ با کدام منطق باید گران شود؟
این وضعیت دقیقاً دستاورد و نتیجه سال ها بی توجهی به توسعه و سیاست های دستوری قیمتی که بالاخره در مقطعی به بن‌بست می رسد و اکنون دیگر دولت چاره ای پیش رو ندارد، چراکه نه می تواند یارانه ها را پرداخت کند، نه می تواند قیمت بنزین را افزایش دهد و نه می تواند خودروهای فرسوده و پرمصرف را از دور خارج کند. سال ها سیاست گذاری در بخش خودرو و سوخت به صورت یارانه ای و انحصاری موجب شده است که اقتصاد آزاد سرخورده شود و در نهایت نیز به جایی برسیم که از نظر اقتصادی هیچ گزینه ای پیش رو نداریم.
اکنون دولت مانده است و گزینه هایی اجباری. از یک طرف اگر بنزین را گران کند، مردم دچار مشکل می شوند و وضعیت معیشت بیش از پیش سقوط می کند. در مقابل نیز پرداخت یارانه بنزین به ایجاد نقدینگی و افزایش بدهی دولت به شرکت های پالایشی و در نهایت رشد تورم و آسیب به شرکت های پالایش نفت خواهد شد که در نهایت ممکن است به فروپاشی چرخه تأمین سوخت کشور منجر شود. شرکت های پالایش نفت برای ادامه فعالیت به نقدینگی نیاز دارند و از طرفی دولت امکان پرداخت مطالبات این شرکت ها را ندارد و اکنون مطالبات شرکت های پالایشی به حدود ۲۰۰ همت رسیده است. همین مسئله می تواند منجر به ضرر شرکت های پالایشی شود و در نهایت به چرخه تأمین سوخت آسیب برساند.
در این بین اما دولت گویی که باز هم به دنبال اصلاح چرخه نمی رود، چراکه امکان پرداخت هزینه های تأمین خودروی باکیفیت و خارج کردن خودروهای فرسوده پرمصرف را ندارد و نمی تواند رانت ایران خودرو و سایپا را حذف کند. علاوه بر این توان افزایش درآمدهای مردم را نیز ندارد؛ به این دلیل که برای این امر نیاز به توسعه اقتصادی و رشد درآمدهای سرانه در کشور داریم که سال ها تحریم و رشد نقدینگی و سیاست هایی که بخش خصوصی را دچار آسیب کرده اند، این امکان را از بین برده است.
به همین دلیل به نظر می رسد دولت گزینه ساده تر و از طرفی هم ارزان تر را انتخاب کند که چیزی نیست جز سازوکارهای آزادسازی قیمت بنزی، چراکه این موضوع هزینه چندانی برای دولت ندارد و از سویی هم بار هزینه ای قابل توجهی را از روی دوش دولت برمی دارد که پرداخت یارانه های بنزین است، اما این بار جای دوری نخواهد رفت و مانند همه کمبودها که با سهل انگاری سیاست های دولت مردم را هدف گرفته، به دوش مردم خواهد افتاد.
در این بین، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهوری نیز اخیراً گفته بود که «کدام عقل سلیم می تواند بپذیرد بنزین را با دلار وارد کنیم و با قیمت ۱۵۰۰ تومان بفروشیم؟ البته فعلاً کاری نمی خواهیم بکنیم.»
