عشقی به نام خرید؛ با کمد‌های پر از لباس و کیف چه می‌کنید؟
یک سوال همیشه برای ما خانم‌ها پررنگ است مخصوصا وقتی به میهمانی دعوت می‌شویم؛ «چی بپوشم؟»!
زهرا خنداندل- خرید کردن نوعی تخلیه انرژی و احساس شادی به همراه دارد. مخصوصا اگر خانم باشید، زمان‌های خرید در پاساژ معمولا با دوستان یا نزدیکانی که کنارمان هستند، جنسی از اوغات فراقت و تفریح را رقم می‌زند. پوشیدن لباس‌های رنگی ومناسب فصل یا کفش‌های جورواجور آنقدر شیرین است که ناخودآگاه ساعت‌ها در یک بازار قدم می‌زنیم و متوجه گذر زمان نمی‌شویم. اما از آن طرف گاهی آنقدر کمدهایمان شلوغ می‌شود که نمی‌دانیم با لباس‌ها، کفش‌ها یا کیف‌های اضافه‌مان چه کنیم. برای همین به یکی از پاساژهای بزرگ شهر آمدیم تا با خانم‌هایی که مشغول خرید هستند درباره این معضل گپ بزنیم.
دلم نمی‌آید به کسی لباس‌هایم را بدهم!
نغمه و پریسا دو دختر دهه هشتادی هستند که صدای خنده‌های‌شان کافه‌تریای وسط پاساژ را پر کرده است. کنار پاهای‌شان روی زمین ساک‌های خرید به چشم می‌خورند، اجازه می‌گیرم تا با آنها درباره خرید‌های‌شان صحبت کنیم.
معمولا هر چند وقت‌یکبار خرید می‌کنید؟
نغمه می‌گوید: معمولا اول هر فصل. اما اگه پول‌مان زیاد بیاید برای تنوع هم گاهی خرید می‌کنیم.
وضعیت کمد لباس‌های‌تان چطور است؟
پریسا با خنده جواب می‌دهد: دار می‌ترکد! تازه همیشه قبل از عید کلی لباس و کیف و کفش رد می‌کنم و می‌دهم به این و آن اما انگار هیچ‌وقت قرار نیست مرتب و خالی بشود.
نغمه اضافه می‌کند: البته من بعضی لباس‌ها را دارم که خیلی هم کم پوشیده‌ام و دیگر هم نپوشیدم اما آنقدر گران خریدم‌شان و نو هستند که دلم نمی‌آید به کسی بدهم‌شان؛ یک بخشی از شلوغی کمد من مال این لباس‌ها است.
مهری و مهرناز دو خواهر دهه شصتی هستند که شیطنت بچه‌های شان گاهی باعث می‌شود سرها به سمت‌شان برگردد. از آنها می خواهم تا گپ و گفتی درباره خرید کردن داشته باشند. قبول می‌کنند، مهرناز بچه‌ها را به پارک کنار پاساژ می‌برد تا من سوالاتم را از مهری بپرسم.
معمولا هر چند وقت یکبار خرید می‌کنید؟
خرید کردن ما معمولا زمان مشخصی ندارد. گاهی دست بچه‌ها را می‌گیریم و به خرید می‌آییم چون بچه‌ها زود بزرگ می‌شوند و سایز عوض می‌کنند++++ برای‌شان هروقت نیاز باشد خرید می‌کنیم.
با لباس‌هایی که بچه ها کمتر پوشیده‌اند چه می‌کنید؟
بعضی‌ها را می‌دهیم به خیریه، اما مثلا گاهی پیش می‌آید که به عنوان مادر یک لباس چشمم را می‌گیرد و می‌خرم اما یا فصلش نیست یا سایز بچه عوض می‌شود و دیگر مناسب نیست. برای همین اصلا دلم نمی‌آید ردشان کنم. الان زیر تخت بچه‌ها پر از اینجور لباس‌هاست. که جای زیادی را هم اشغال کرده‌اند.
فرهنگی به نام «مدپایدار» که از آن بی‌خبریم
حین دور زدن در همین پاساژ داخل مغازه‌ای شدم تا با فروشنده آن درباره خرید بانوان صحبت کنم . خانم فروشنده گفت: اجناس ما برای فروش از نوع مد پایدار هستند. آنجا اولین بار بود که کلمه «مدپایدار» به گوشم می‌خورد. پس به گفت وگو نشستم تا بیشتر این نوع از مد و کارایی‌اش را بشناسم.
آنجا فهمیدم که بهاره کرمانی درواقع دختر جوانی است که دغدغه‌های محیط زیستی دارد برای همین مغازه‌ای اجاره کرد و کار خود را بر پایه مدپایدار راه انداخته است.
کسب و کارت دقیقا چیست؟
لباس، کفش، کیف و اکسسوری‌هایی که نو و تمیز هستند و صاحبان آنها استفاده کمی از آنها کرده‌اند و دیگر نیازی ندارند را توی مغازه می‌آورم و با قیمتی بسیار مناسب آن‌کار؛ به کس دیگری می‌فروشم. و به عنوان واسطه بین خریدار و فروشنده سود کمی هم برای خودم بر می‌دارم. البته یک شرط هم دارد که لباس‌ها کاملا تمیز و شسته شده باشند.
چه شد که این کار را شروع کردی؟
محیط زیست برای من بسیار مهم است. ما منابع محدودی داریم که باید برای آیندگان حفظ شوند. حالا تصور کنید که کل دنیا با این کم‌آبی که مشکل جهانی است مواجه است و هرساله صنعت منسوجات چیزی معادل ۳۷ میلیون استخر شنای المپیک آب مصرف می‌کند! این خیلی رقم وحشتناک و بزرگی است. حالا به این‌ها کارکردن کودکان کار در این صنعت و آسیب‌های جانوران و گرمایش زمین را هم اضافه کنید.
ایده این کار از کجا در ذهن تو نقش بست؟
من کلا دغدغه کودکان کار و محیط زیست را داشتم. و ۷سال عضو انجمن ان. جی. او امام علی«ع» بودم. به هر حال وقتی در این سطح کار اجتماعی می‌کنید یک سری دغدغه‌ها به شما می‌دهد. اما ایده اصلی این کار را از بهار خلیلی فرد بلاگر مد پایدار الهام گرفتم و از مهر ۱۴۰۲ کارم را شروع کردم.
کارت را چگونه شروع کردی؟
کارم را با حلقه اطرافیانم شروع کردم. یعنی آن‌هایی که می‌دانستم لباس‌های بسیار نو و خوبی دارند و همچنین در کمد‌هایشان انباشتگی زیادی دارند. و بعضا آنقدر برندهای خوبی هستند که دل‌شان نمی‌آید مجانی بدهند که برود، چون شاید حتی کسی که می‌گیرد متوجه ارزش آن لباس هم نباشد. در واقع من کارم را با ۳۵ نفر و بیش از ۱۰۰۰دست لباس شروع کردم.
فروشت جوری هست که هم اجاره مغازه‌ات دربیاید و هم سود داشته باشی ؟
نه حقیقتا. به خاطر اینکه این فرهنگی است که اگر ۱۰ سال نیاز به کار کردن رویش داشته باشد ما الان ماه دوم هستیم. من از بهمن این مغازه را اجاره کردم، شاید در بهترین حالت در ماه‌هایی که بوده برایم فقط توانسته‌ام اجاره مغازه‌ام را بدهم. من خیلی از ماه‌ها را از جیب اجاره می‌دهم اما قدم‌های کوچکی که برای فرهنگ‌سازی برمی‌دارم بسیار برایم مهم و با ارزش است.
از سختی‌ها و چالش این کار برای ما بگو
گارد لباس دوم خریدن در مشهد خیلی زیاد است. من بیشتر مشتری‌هایم از اینستاگرام و شهرهای دیگر کشور هستند. اما بزرگترین چالش من با فروشنده لباس‌ها و خریداران است. کسانی که می‌خواهند بفروشند خیلی تاکید دارند که این لباس را اینقدر دلار یا اینقدر یورو مثلا از فلان کشور خریده‌ام و اگر عرف لباس دست‌دوم یک سوم است زیر این قیمت نده. خریداران هم اما دقتی به اینکه کارها چقدر نو و تمیز است ندارند و می‌خواهند تخفیف خیلی زیادی بگیرند چون لباس دست دوم است. این کوتاه نیامدن واقعا آزار دهنده است. خیلی وقت ها من ۳۰درصد سود خودم را نمی‌گیرم صرفا به خاطر تفکری که پشت کارم هست و دغدغه شخصی که دارم.
یکی دیگر هم اینکه قانون من این است که لباس ها شسته شده و تمیز به دست مشتری برسد. اما بعضی از فروشنده‌ها لباس‌های مجلسی فوق‌العاده شیک را کثیف با پیک می‌فرستادند و من می‌گفتم باید شسته شود و برود خشک‌شویی یک برخوردی داشتند که خوب تو داری ۳۰ درصد از فروش را میگیری خودت انجام بده دیگر، حالا جدای از هزینه مالی، هزینه زمانی هم مهم است، که متاسفانه مورد کم لطفی برخی از دوستان قرار می‌گرفتیم.
خودت هم از لباس‌هایی که برایت می‌آید استفاده می‌کنی؟
بله. منی که می‌خواهم یک فرهنگی راه بی‌اندازم و قطعا خودم هم باید از آن پیروی کنم و اگرنه که می‌رفتم یک مغازه باز می‌کردم و جنس از ترکیه و دبی می‌آوردم هم سود بیشتری برایم داشت. هم طرفدار بیشتری، اما من حالم با این کار خوب است اینکه بدانم برای زمین، برای بچه‌ها و برای آیندگان قدم‌های کوچکی به اندازه تلاش خودم برداشته‌ام.
مدپایدار کی، چرا و چگونه؟
باری اینکه بفهمیم مدپایدار در دنیا از کی و چگونه شروع به کار کرده است. مقداری اطلاعات جمع آوری کردم و متوجه شدم که در مقابل صنعت مد روز، فرهنگی به وجودآمده است به نام «مد پایدار»:
مد پایدار یعنی چه؟
مد پایدار (Sustainable Fashion) به تولید آیتم‌های پوشیدنی و لباس‌هایی اشاره دارد که اثرات زیست محیطی کمتری دارند و استفاده از آنها به ما کمک می‌کند تا مسئولیت‌های اجتماعی خود در برابر طبیعت و محیط اطرافمان را به انجام برسانیم. هدف اصلی به وجود آمدن و ترویج پیدا کردن مد پایدار تولید آیتم‌هایی است که در عین مقرون به صرفه بودن تا جای ممکن با محیط زیست سازگاری دارند.
تاریخچه‌ی مد پایدار
در دهه ۱۹۶۰، با شتاب یافتن مفهوم جهانی‌شدن و پیشرفت‌های تکنولوژی، مد به شکلی از صنعت سرگرمی تبدیل شد و تقاضا برای تولید انبوه لباس‌های مد روز به‌طور چشمگیری افزایش یافت. حتی سازمان ملل متحد تا سال ۱۹۸۷ از کلمه‌ی «پایدار» استفاده نکرد.
بعدها، مسائل مهمی مانند رسوایی Nike Bureau در سال ۱۹۹۱ و فاجعه Rana Plaza در بنگلادش در سال ۲۰۱۳ توجه بسیاری از مردم در سراسر جهان را به مشکلات ناشی از صنعت مد و مفهوم مد پایدار جلب کرد.
از آنجایی که صنعت مد پس از صنعت نفت آلوده‌کننده‌ترین صنعت جهان است، باید هر چه سریع‌تر وارد عمل شد و جلوی پیامدهای مخرب آن را گرفت. در واقع مد پایدار از گزینه‌های سازگار با محیط زیست برای جلوگیری از مصرف بیش‌از‌حد منابع طبیعی و تخریب زیستگاه و به حداقل رساندن آسیب استفاده می‌کند.
بهترین روش کاهش مصرف آب با مد پایدار چیست؟
آب تقریبا در تمامی مراحل تولید لباس و آیتم‌های پوشیدنی بکار گرفته می‌شود؛ برای مثال شاید باور نکنید که به منظور تولید یک تیشرت ساده حدود ۷۰۰ گالن آب مصرف می‌شود. این مقدار، میزان آبی است که یک فرد در طول ۳۰ سال می‌تواند بنوشد. حالا تصور کنید که شما هر سال ۱۰ تا از تیشرت‌های بی‌کیفیتی که در حراج یک برند فست فشن خریداری کرده‌اید را دور بیاندازید.
کمک به ایجاد شرایط کاری امن و منصفانه برای کارگران
برده‌داری مدرن مشکلی است که در بسیاری از کارخانه‌های تولید پوشاک فست فشن به وفور دیده می‌شود. دستمزد ناچیز، شرایط بهداشتی نامناسب، آزار و اذیت جنسی، وضعیت ایمنی غیرقابل قبول و ساعات کاری بی‌پایان تنها بخشی از مشکلاتی است که کارگران برندهای فست فشن با آنها روبرو هستند و در بسیاری ار موارد هیچ قانون و سازمانی برای حمایت از حقوق این افراد وجود ندارد.
