چه اینکه اگر بخشی از جامعه از این فضا در قالب ارتباطات، سرگرمی یا به دست آوردن اخبار و اطلاعات و... استفاده می‌کنند؛ بخش دیگری که از اتفاق کسر قابل توجهی از جامعه را نیز تشکیل می‌دهند از این راه ارتزاق می‌کنند و از کسب و کارهای بزرگ آنلاین گرفته تا کسب و کارهای خرد با تمام مشکلات بر بستر شبکه‌های اجتماعی چون اینستاگرام امرار معاش کرده‌اند.
با این حال هرچند که از سال گذشته و پس از روی کارآمدن دولت سیزدهم بارها صحبت از محدودیت و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی می‌شد و حتی در همین راستا مجلس نشینان نیز طرحی تحت عنوان صیانت را به میان آوردند اما به هر صورت دولت کج‌دار و مریز این دوران را طی کرد و حداقل تن به فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی نداد. اما اتفاقات و اعتراضات اخیر رخ داده و سال‌ها پس از فیلترینگ پر ابهام تلگرام این بار اپلیکیشن‌های پرطرفدار اینستاگرام و واتساپ نیز به جمع برنامه‌های فیلتر شده بپیوندند. پرسش اینجاست که پس از فیلترینگ تلگرام چه نتیجه‌ای حاصل شد جز اینکه شاهد هجوم کاربران به سمت ابزارهای دور زدن فیلترینگ و فیلترشکن‌ها بودیم. چیزی که امروز نیز با فیلتر شدن سایر شبکه‌های اجتماعی به چشم می‌خورد.
این مطالب را هم ببینید:
به نظر می‌رسد که این مساله باید حل شده باشد که هرچه فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی صورت گیرد مردم به سراغ نمونه‌های ایرانی نخواهند رفت. چراکه به لحاظ زیرساختی شبکه‌های داخلی ضعیف‌تر و با قابلیت‌های پایین‌تری از نمونه‌های خارجی قرار دارند. از طرفی هم برنامه‌هایی چون اینستاگرام و واتساپ شبکه‌های بین‌المللی هستند که اکثر کسب و کارها بر پایه آنهاست و نمی‌توان یک شبه این شرایط را تغییر داد و به پیام‌رسان‌های داخلی هدایت کرد. حال بگذریم از اینکه پیام‌رسان‌های داخلی ظرفیت آنچنانی برای این قضیه ندارند. البته نوع رویکرد برخی مسئولان نیز در این خصوص در نوع خود جای تامل است. اینکه معاون وزیرر ارتباطات و مدیرعامل شرکت پست اخیرا گفته «در حین بازدید مردم با دیدن من نسبت به شرایط اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام ابراز شکایت کردند که من به آنها گفتم شما خودتان از قبل به این فکر بودید که احیاناً اگر روزی اینستاگرام بسته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ خودتان باید به فکر می‌بودید و از ابتدا از ابزاری نظیر اینستاگرام استفاده نمی‌کردید.» این در حالی است که اخیرا مسعود دانشمند، کارشناس اقتصادی در خصوص مسدودیت برخی شبکه‌های اجتماعی گفته «قطع اینترنت و به دنبال آن قطع وسایل ارتباطی، به معنای این است که به‌طور کامل سیستم تجارت و تولید فشل شده و ادامه آن به منزله توقف کامل فضای کسب و کارهاست. اعتبار تجاری کشور، تجار، بازرگانان، تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان ما در برابر طرف‌های خارجی خدشه‌دار می‌شود.» حال باید دید رویکرد اخیر دولت ادامه خواهد داشت یا اینکه شاهد تغییراتی در خصوص رفع فیلترینگ خواهیم بود.
۲ پلتفرم فعلا بسته هستند
وزیر ارتباطات در حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به پرسشی درباره فروش وی پی ان در بازار و برنامه دولت برای محدود کردن فروش آنها اظهار داشت: همان‌طور که بارها کارشناسان اعلام کردند استفاده از وی پی ان آسیب پذیری دستگاه‌های کاربران را به دنبال خواهد داشت، زیرا راه رخنه هکرها به گوشی مردم را تسهیل می‌کند. توصیه کارشناسانه این است که مردم تا جایی که می‌توانند از وی پی ان استفاده نکنند. عیسی زارع‌پور همچنین توضیح داد که بسته حمایتی از کسب و کارهای مجازی از جمله معافیت‌های مالیاتی و غیره آماده شده که در هفته آینده اعلام خواهد شد.
وی افزود: اینکه فروش فیلترشکن و کسب درآمد از آن مجاز است یا خیر را باید گفت که مجاز نیست اما متأسفانه جرم‌انگاری هم نشده و تلاش‌هایی دارد صورت می‌گیرد که این مساله به سرعت علاوه بر غیرمجاز بودن، جرم‌انگاری هم بشود که جزو وظایف بنده نیست و طبیعتاً نهادهای مربوطه باید آن را دنبال کنند اما آنچه مهم است این است که استفاده از آنها باعث ایجاد ناامنی در ابزارهای ارتباطی مردم خواهد شد.
زارع‌پور یادآور شد: حتماً اپراتورها ضرری که به مشتریان وارد شده را جبران خواهند کرد. البته الان غیر از دو پلتفرم، عمدتا محدودیت‌ها برداشته شده است که این دو هم بنا بر مصوبه نهادهای امنیتی فعلاً بسته هستند که این محدودیت‌ها برداشته شود ان‌شاءا... ضرر و زیان کاربران توسط اپراتورها جبران می‌شود. وی درباره وضعیت نهایی پلتفرم‌های دارای محدودیت در حال حاضر، اظهار کرد: تصمیم‌گیری در مورد ادامه فعالیت این دو پلتفرم در مراجعی گرفته می‌شود که وزارت ارتباطات یک عضو از آن تشکیلات است و ما نظرات کارشناسی خود را در آنجا ارائه می‌کنیم اما اجازه دهیم این تصمیم توسط همان مجموعه متولی این امر اعلام شود که ادامه فعالیت این دو پلتفرم چگونه خواهد بود.
فیلترینگ موقتی است
واکنش‌ها به فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ همچنان ادامه دارد و برخی معتقدند که باید این محدودیت‌ها برداشته شود و عده‌ای نیز می‌گویند باید پیام رسان‌های داخلی را فعال کرد. در این خصوص حجت‌الاسلام سید صادق طباطبایی‌نژاد، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه به نظر می‌رسد محدودیتی که در پلتفرم‌های اینستاگرام و واتساپ ایجاد شده موقتی باشد و بیشتر برای موضوعات امنیتی به این شکل درآمده، اظهار داشت: البته مهاجرت مردم به پیام رسان‌های داخلی کار بزرگ و زمان بری است، ولی به تدریج مردم باید به سمت پیام‌رسان‌های ایرانی حرکت کنند و از آنها بیشتر استفاده شود. وی با اشاره به اجرای طرح صیانت از فضای مجازی و ارتباط آن با فیلتر کردن اینستاگرام و واتساپ، گفت: هیچ‌گاه منظور از اجرای طرح صیانت از فضای مجازی فیلتر کردن پیام‌رسان‌های خارجی نبوده است. محمد مهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد نیز با اشاره به برنامه وزارت ارشاد برای معرفی یک پلتفرم قابل اعتماد برای مردم گفت: با توجه به اتفاقاتی که در کشور افتاد و تصمیماتی که از سوی مراجع امنیتی گرفته شد، معتقدیم سرویس‌های داخلی پلتفرم‌ها و شبکه‌های پیام رسان، باید نیازهای مردم را پاسخ دهند.
