«هاآرتص» نوشت: هفته گذشته ضربه‌ای دوگانه به دولت اسرائیل وارد شد. ابتدا حزب اشکنازیِ فوق‌ارتدوکس «یهودیت متحد توراتی» از ائتلاف و دولت جدا شد. سپس، در ادامه‌ای که بسیار روان و تمرین‌شده به نظر می‌رسید، حزب میزراحی فوق‌ارتدوکس «شاس» نیز خروج خود را اعلام کرد.
به گزارش انتخاب، در ادامه این مطلب آمده: در نتیجه، ائتلاف اکثریت ۶۷ کرسی‌ای خود (از مجموع ۱۲۰ کرسی کنست) را از دست داد و به دولتی اقلیت با ۴۹ کرسی تبدیل شد.
زمین‌لرزه‌ی سیاسی اسرائیل دوباره شدت گرفت. اما این یک خط پرشمار و نوسانی بود، بیشتر شبیه مانیتور ضربان قلب تا نموداری رو به صعود. تنها چند روز پس از این جدایی‌ها – که بزرگ‌ترین بحران حزبی از زمان تشکیل دولت در سال ۲۰۲۲ به شمار می‌رفت – احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام بار دیگر فروکش کرد… فعلاً.
پس آیا دولت نتانیاهو سقوط کرده یا دوام آورده؟ آیا این بدان معناست که انتخابات در راه است؟ نظرسنجی‌ها چه می‌گویند؟
پاسخ کوتاه: ما نمی‌دانیم.
اما در ادامه، فهرستی کوتاه از نکاتی آمده که برای درک این دوران باید بدانید:
چرا احتمالاً ائتلاف نتانیاهو حتی در صورت خروج احزاب حریدی، باز هم باقی می‌ماند؟
پیش‌بینی‌های زودهنگام درباره انتخابات زودهنگام
از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، پیش‌بینی‌های مربوط به انتخابات زودهنگام در اسرائیل همیشه زودهنگام بوده‌اند. تنها چند هفته پیش از بحران کنونی در ائتلاف، کشور پر بود از گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر اینکه نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو قصد دارد با بهره‌برداری از پیروزی ادعایی اسرائیل در جنگ با ایران در ژوئن، انتخابات زودهنگام برگزار کند. اما چنین نشد.
موج‌های گمانه‌زنی انتخاباتی بیش از یک سال است که ادامه دارد. کلیشه رایج پس از ۷ اکتبر این بود که این دولت «پایان یافته» است – یعنی پس از پایان شوک اولیه و عملیات نظامی، اسرائیل به سمت انتخابات خواهد رفت و این رهبری شکست‌خورده را کنار خواهد زد.
تیترهایی از مارس ۲۰۲۴ حالا بیشتر به شوخی شبیه‌اند، اگر اصلاً چیزی این روزها خنده‌دار باشد: خبرنگاران هاآرتص در آن زمان نوشتند «بحران سیاسی اسرائیل بر سر معافیت فوق‌ارتدوکس‌ها از خدمت سربازی»، و واشنگتن‌پست هم هشدار داد: «حکم دادگاه درباره خدمت سربازی فوق‌ارتدوکس‌ها ائتلاف نتانیاهو را به خطر انداخته است».
هیچ‌کدام اتفاق نیفتاد.
در هر صورت، اکنون از مرحله انتخابات زودهنگام عبور کرده‌ایم. بحران ائتلاف در هفته گذشته بدون نتیجه‌ای قطعی پایان یافت: احزاب طغیانگر واقعاً قصد ندارند کل ساختار دولت را فرو بریزند، بلکه صرفاً دارند فشار را بر نتانیاهو افزایش می‌دهند.
هدف‌شان تصویب قانونی است که معافیت تاریخی فوق‌ارتدوکس‌ها از خدمت سربازی در ارتش اسرائیل (IDF) را برای هر چه بیشتر اعضای این جامعه تضمین کند. آن‌ها تصور می‌کنند که با نگه‌داشتن شمشیر سیاسی بالای سر نتانیاهو، می‌توانند به هدف برسند، اما در عین حال به او زمان زیادی می‌دهند تا این مسئله را حل‌وفصل کند.
کنست روز یکشنبه آینده به تعطیلات تابستانی می‌رود و قرار است ۱۹ اکتبر دوباره تشکیل جلسه دهد. این فرصت زیادی برای خنثی‌سازی مشکل قانون سربازی است. هاآرتص روز دوشنبه گزارش داد که حزب لیکود در حال تدوین برنامه‌ای برای برکناری یکی از اعضای خودش، یولی ادلشتاین، از ریاست کمیته امنیت و امور خارجه کنست است؛ چرا که او خواهان سخت‌گیری اندکی بیشتر علیه فوق‌ارتدوکس‌های مخالف سربازی در متن این لایحه شده است.
اگر بحران در طول تعطیلات تابستانی حل نشود، کنست می‌تواند رأی به انحلال بدهد. طبق قانون، انتخابات حداقل سه ماه بعد از رأی به انحلال برگزار خواهد شد.
ن یعنی ژانویه ۲۰۲۶ – تاریخی که بسیاری از تحلیل‌گران در اسرائیل روی آن متمرکز شده‌اند. این تاریخ تنها ده ماه زودتر از انتخابات برنامه‌ریزی‌شده برای اکتبر یا نهایتاً نوامبر ۲۰۲۶ است (بر اساس دوره چهارساله کنست).
امکان دیگری نیز وجود دارد: برگزاری جلسه ویژه‌ای در طول تعطیلات تابستانی و رأی‌گیری برای انحلال زودهنگام کنست. اما رأی‌گیری در اکتبر برای انحلال محتمل‌تر است – شاید حتی بعدتر، اگر ائتلاف فعلاً بحران را معلق نگه دارد.
ارزیابیِ «بعدتر» مبتنی است بر یک واقعیت تجربی که تردیدی در آن نیست: ائتلاف نتانیاهو تاکنون قدرت را حفظ کرده. تنها خط مشترک در اقدامات ناپیوسته احزاب ائتلافی از ۷ اکتبر تاکنون این بوده که هیچ‌کدام واقعاً حرکتی برای سرنگونی دولت انجام نداده‌اند.
هر کدام انگیزه عمیقی برای باقی ماندن در قدرت دارند – و انتخابات تازه، بنا بر نظرسنجی‌ها، تهدیدی برای این قدرت به حساب می‌آید.
درباره نظرسنجی‌ها: چرا بیشتر گیج‌کننده‌اند تا روشنگر
با افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره انتخابات، سیاستمداران کنونی یا مشتاق ورود، برای بهتر جلوه‌دادن خود در نظرسنجی‌ها و فضای رسانه‌ای، دائماً در حال تغییر حزب یا راه‌اندازی حزب‌های جدید هستند.
فهرست احزابی که قرار است در انتخابات آینده رقابت کنند، چنان متفاوت از احزاب انتخابات ۲۰۲۲ است که مقایسه مستقیم را غیرممکن می‌کند.
برای درک نظرسنجی‌ها، ابتدا باید خود احزاب را بشناسیم.
برای نمونه:
نخست‌وزیر پیشین، نفتالی بنت، اوایل امسال حزب جدیدی ثبت کرد، اما مشخص نیست چه کسانی در آن حضور دارند.
رئیس پیشین ستاد ارتش، گادی آیزنکوت، اخیراً اعلام کرد که از کنست و از حزب پیشین خود (وحدت ملی به رهبری بنی گانتس) کناره‌گیری می‌کند. هنوز معلوم نیست گام بعدی‌اش چیست. نظرسنجی‌ها او را گاهی به‌عنوان عضوی از حزب فعلی، گاهی کنار بنت در راست‌گراها، گاهی هم با حزب یائیر لاپید در مرکز، یا حتی به‌عنوان رهبر حزبی کاملاً جدید در نظر می‌گیرند.
وزیر راست‌گرای پیشین، یوعاز هندل، اکنون رهبری جنبشی جدید را برعهده دارد که احتمالاً به حزبی به نام «ذخیره‌چی‌ها» تبدیل خواهد شد – گروهی نظامی‌محور با گرایشات «اسرائیل بزرگ»، که تمرکز اصلی‌اش مسئله خدمت سربازی برای همه اسرائیلی‌هاست
تا پیش از برگزاری انتخابات، چهره‌ها، احزاب، انشعاب‌ها و ائتلاف‌های جدیدی ظاهر خواهند شد – و بعضی احزاب ممکن است به‌کلی کنار بروند.
احزاب عربی نماینده شهروندان فلسطینی اسرائیل نیز با چالش همیشگی روبه‌رو هستند: اگر با هم ائتلاف کنند، مشارکت رأی‌دهندگان عرب افزایش می‌یابد – اما این اتحاد به قیمت مصالحه بر سر اختلافات ایدئولوژیک کلیدی است.
با این حال، این میزان مشارکت در نتایج انتخابات تأثیر چشمگیری خواهد داشت؛ چرا که افزایش درصد رأی‌دهندگان عرب احتمالاً به کاهش درصد آرای احزاب راست‌گرای یهودی منجر می‌شود.
درباره نظرسنجی‌ها با احتیاط برخورد کنید
در حال حاضر، نظرسنجی‌های عمومی درباره دینامیک‌های انتخاباتی وضعیت خوبی ندارند. آن‌ها سناریوهای فرضی متعددی را می‌سنجند – گاهی حتی سه سناریوی مختلف پشت سر هم – در حالی که مخاطبان خسته‌اند و دغدغه‌شان بیشتر اسرا در غزه است تا سیاستمداران.
نمی‌توان زیاد روی نتایج این سنجش‌ها حساب باز کرد. اما دقیقاً به همین دلیل، آن‌چه روشن است، واقعاً روشن است – و قابل توجه.
در ادامه، روندهای روشن و ثابت نظرسنجی‌ها را فهرست کرده‌ایم:
1. احزاب ائتلاف اصلی (لیکود، صهیونیسم دینی، اوتزما یهودیت، شاس، و یهودیت متحد توراتی) گیر کرده‌اند.
در بعضی نظرسنجی‌ها، لیکود پس از جنگ با ایران رشد اندکی داشته، اما این رشد کاملاً به‌ضرر سایر احزاب ائتلاف بوده.
مجموع کرسی‌های ائتلاف اصلی در نظرسنجی‌های معتبر رسانه‌های اسرائیلی در بازه ۴۸ تا ۵۳ کرسی مانده و ماه‌هاست که از این محدوده خارج نشده – یعنی هنوز بسیار پایین‌تر از اکثریت مورد نیاز برای تشکیل دولت.
جنگ با ایران هیچ تقویتی برای این احزاب در پی نداشته، و حتی طبق نظرسنجی کانال ۱۲، روند نزولی ملایمی نیز از ماه‌های اخیر مشاهده می‌شود؛ اکنون در حدود ۴۹ کرسی.
2. حتی نظرسنجی‌های حامی ائتلاف و راست‌گرا – مانند Direct Polls یا مؤسسه‌ای وابسته به یکی از نزدیکان پیشین نتانیاهو که برای کانال ۱۴ افراطی نظرسنجی انجام می‌دهد – نیز نشان می‌دهند که ائتلاف درجا می‌زند.
این نظرسنجی‌ها معمولاً ائتلاف را با ۶۳–۶۵ کرسی نشان می‌دهند (که حتی از ۶۴ کرسی کنونی کمتر است)، و هیچ روند صعودی در آن‌ها دیده نمی‌شود.
3. حتی در نظرسنجی‌های مطلوب به راست افراطی، احزاب «صهیونیسم دینی» و «اوتزما یهودیت» در طول تمام جنگ غزه کاملاً راکد مانده‌اند.
در خوش‌بینانه‌ترین نظرسنجی‌ها، آن‌ها در مجموع ۱۰ تا ۱۳ کرسی دارند – کمتر از ۱۴ کرسی فعلی.
رهبران این احزاب، بتسلئیل اسموتریچ و ایتامار بن‌گویر، نمی‌توانند مدعی نمایندگی اسرائیل باشند؛ چرا که حدود ۹۰ درصد رأی‌دهندگان در همه نظرسنجی‌ها از زمان تشکیل دولت تاکنون، آن‌ها را رد کرده‌اند.
بنابراین، برای راست افراطی، انگیزه‌ای قوی برای جلوگیری از برگزاری انتخابات وجود دارد.
سخن پایانی – با احتیاط نتیجه‌گیری کنید
با آن‌که روند نظرسنجی‌ها از حدود تابستان ۲۰۲۴ تاکنون باثبات بوده، هیچ‌چیز قطعی نیست و همه‌چیز ممکن است تغییر کند.
نظرسنجی‌ها در خوانش گذشته و حال خوب‌اند – نه در پیش‌بینی آینده.
اگر کسی در این مرحله به شما بگوید که انتخابات بعدی اسرائیل قطعاً به سناریوی X، Y یا Z ختم می‌شود – فرار کنید!
نظر شما